Rozpoznanie sprawy na rzecz współuczestników, którzy nie zaskarżyli orzeczenia

Art. 378 § 2 k.p.c. dotyczy współuczestnictwa materialnego. Kategoria ta nie ma zastosowania w postępowaniu nieprocesowym (zob. postanowienia SN: z 6 marca 2015 r., III CZ 8/15; z 25 lutego 2015 r., IV CZ 106/14; z 8 maja 2014 r., V CSK 324/13; z 17 października 2012 r., I CZ 124/12; z 20 września 2012 r., IV CZ 58/12; z 2 lutego 2012 r., II CSK 290/11; z 9 grudnia 2011 r., III CZ 71/11).

Postanowienie SN z dnia 14 lipca 2022 r., III CZ 231/22

Standard: 67833 (pełna treść orzeczenia)

Istotą uregulowania zawartego w art. 378 § 2 k.p.c. jest to, że pomimo niezaskarżenia wyroku przez niektórych współuczestników, sąd drugiej instancji może z urzędu rozpoznać sprawę także na ich rzecz. 

Warunkiem zastosowania art. 378 § 2 k.p.c. jest nie tylko wspólnota praw bądź obowiązków współuczestników, lecz także wspólność zarzutów apelacji, na podstawie których miałaby ona być uwzględniona (wyroki SN: z dnia 11 grudnia 2008 r., II CSK 272/08; z dnia 6 września 1972 r., II CR 309/72; z dnia 25 lutego 1966 r., II CR 12/66; z dnia 23 lipca 2014 r., V CSK 506/13).

Zakwalifikowanie zatem danego stosunku prawnego jako odpowiedzialności solidarnej przesądza o konieczności zakwalifikowania współuczestnictwa procesowego jako materialnego, opartego na wspólnym obowiązku.

Wyrok SN z dnia 21 marca 2019 r., II CSK 72/18

Standard: 28658 (pełna treść orzeczenia)

Warunkiem zastosowania art. 378 § 2 k.p.c. jest nie tylko wspólnota praw lub obowiązków materialnoprawnych współuczestników, ale także wspólność zarzutów apelacji, na podstawie których apelacja mogłaby być uwzględniona. Nieważność postępowania wyłącznie w stosunku do jednego ze współuczestników, który nie zaskarżył wyroku sądu pierwszej instancji, nie uzasadnia zastosowania art. 378 § 2 k.p.c.

Sąd drugiej instancji nie może na podstawie art. 378 § 2 k.p.c. rozpoznać sprawy na rzecz współuczestników, którzy wyroku nie zaskarżyli, gdy apelacja pozostałych współuczestników okazuje się nieuzasadniona i podlega oddaleniu (zob. też wyrok SN z dnia 26 stycznia 1972 r. II CR 606/71

Wyrok SN z dnia 9 stycznia 2019 r., I CSK 732/17

Standard: 28656 (pełna treść orzeczenia)