Odpowiedzialność pracownika za szkody związane z nadprodukcją

Ujawnienie niesprzedanych wyrobów w wyniku inwentaryzacji nie przesądza o zawinionym niedopełnieniu przez kierownika działu produkcji obowiązków pracowniczych i o jego odpowiedzialności materialnej za powstałą szkodę (art. 114 i następne k. p.).

Obciążenie kierownika działu produkcji odpowiedzialnością materialną za nadprodukcję pod zarzutem nienależytej ochrony mienia zakładu pracy nie może prowadzić do przeniesienia na pracownika ryzyka organizacyjnego i ekonomicznego pracodawcy z tytułu prowadzonej przez niego działalności gospodarczej.

Skarżąca wychodzi z założenia, że z samego faktu istnienia w magazynach powódki niesprzedanych wyrobów wynika, iż doszło do nadprodukcji tychże wyrobów, a winę za zaistniały stan rzeczy ponosi pozwany, gdyż - nie dbając należycie o mienie pracodawcy - skierował do realizacji całe zamówienie objęte stosowną dokumentacją. Rozumowanie to należy uznać za błędne.Warto zatem przytoczyć pogląd wyrażony przez Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 30 grudnia 1969 r., II PR 468/69 (OSP 1970 nr 11, poz. 225), że samo tylko stwierdzenie niezgodności produkcji z reżymem technologicznym, polegającej na przekroczeniu norm zużycia surowca, nie usprawiedliwia jeszcze - bez wyjaśnienia przyczyn takiego stanu rzeczy - odpowiedzialności pracownika kierującego produkcją za powstałą stąd szkodę. Odnosząc to stanowisko do realiów niniejszej sprawy należy stwierdzić, że ustalenie w toku przeprowadzonego przez powódkę postępowania inwentaryzacyjnego faktu zalegania niesprzedanych wyrobów nie przesądza jeszcze o zawinionym niedopełnieniu przez pozwanego jego obowiązków pracowniczych. Przyczyna powstania nadwyżki towarów może bowiem leżeć poza sferą decyzyjną osoby kierującej działem produkcji Spółki.

Postępowanie dowodowe jednoznacznie wykazało, że cała zakwestionowana przez powódkę produkcja wdrożona została na podstawie stosownych zamówień i w ich granicach. Nasuwa się więc pytanie, dlaczego niewadliwe i wyprodukowane w zamówionych ilościach wyroby nie zostały sprzedane nabywcom. Jeśli wysokość wystawionych zamówień była nieadekwatna do potrzeb wynikających z wiążących Spółkę umów handlowych, odpowiedzialność za ten stan rzeczy nie obciąża pozwanego jako kierownika produkcji, skoro to nie on zawierał owe umowy i nie on sporządzał na ich podstawie zamówienia produkcyjne. Skarżąca upatruje zawinionego zachowania pozwanego w tym, że dysponując stosownymi dokumentami od razu zlecił on uruchomienie całej produkcji, zamiast realizować zamówienia etapami. Rzecz w tym, że zawarte przez powódkę umowy handlowe, w ramach których wytworzono wspomince panele i słupy kątowe, nie zawierały klauzul dopuszczających modyfikację wielkości zamówień, a rzekoma praktyka uruchamiania produkcji w wysokości 50-60% zlecenia nie ma żadnego uzasadnienia w obowiązujących w Spółce procedurach. Jeśli powódka uważała za celowe wprowadzenie tego rodzaju ograniczeń, powinna dokonać zmian w ustanowionych przez siebie procedurach.

Obciążanie pozwanego odpowiedzialnością za powstałą nadprodukcję pod zarzutem nienależytej ochrony mienia powódki jest próbą przerzucenia na pracownika ryzyka organizacyjnego i ekonomicznego, jakie ciąży na pracodawcy z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej. Należy zgodzić się z Sądem Okręgowym, iż dla rozstrzygnięcia niniejszego sporu wystarczające jest stwierdzenie, że pozwany nie dopuścił się zarzucanego mu przez powódkę naruszenia obowiązków pracowniczych, z którym to naruszeniem skarżąca wiąże roszczenia odszkodowawcze pozwu.

Poszukiwanie innych niż sugerowane przez powódkę przyczyn powstania przedmiotowej nadwyżki produkcyjnej i osób winnych temu stanowi rzeczy nie leżało w gestii Sądów orzekających w tej sprawie. To na pracodawcy spoczywa bowiem obowiązek wykazania wszystkich przesłanek odpowiedzialności materialnej pracownika, a ich nieudowodnienie implikuje oddalenie powództwa skierowanego przeciwko konkretnej osobie, bez potrzeby wyjaśniania rzeczywistych, leżących poza tą osobą, przyczyn szkody.

Wyrok SN z dnia 22 sierpnia 2013 r., II PK 339/12

Standard: 24644 (pełna treść orzeczenia)