Ocena znaczenia czynności procesowej według treści złożonego oświadczenia (art. 118 k.p.k.)

Obowiązkiem sądu odwoławczego jest dokonanie wnikliwej oceny czy sposób sformułowania kontrolowanego rozstrzygnięcia pozwala ustalić w sposób niewątpliwy jego zakres, bez względu na użytą do tego celu formułę językową i gramatyczną. Dokonując kontroli wydanego rozstrzygnięcia zawartego w sentencji wyroku sąd odwoławczy badać powinien jego istotę, w tym przedmiot i zakres rozstrzygnięcia, a nie tylko to, jakiego rodzaju formuł językowych w nim użyto. Potwierdzenie prawidłowości tego stwierdzenia znajdujemy bezpośrednio w treści przepisu art. 118 § 1 k.p.k., zgodnie z którym znaczenie czynności procesowej ocenia się według treści złożonego oświadczenia. Reguła ta w sposób oczywisty dotyczy wszystkich czynności procesowych, a zatem także imperatywnych oświadczeń woli, do których należą wyroki i inne orzeczenia.

Postanowienie SN z dnia 13 czerwca 2023 r., I KZP 1/23

Standard: 71363 (pełna treść orzeczenia)

Art. 118 § 1 k.p.k. stanowi, iż znaczenie czynności procesowej ocenia się według treści złożonego oświadczenia. W przypadku pism procesowych określonych mianem środków odwoławczych, ustalenie ich rzeczywistego znaczenia oznacza konieczność uwzględnienia całej ich treści, a nie tylko części dyspozytywnej czy samego ich przez skazanego nazwania. Ograniczenie się do odczytania dosłownej treści tylko tego zakresu pisma procesowego bez uwzględnienia przytoczonego w nim uzasadnienia, nie jest miarodajne dla odtworzenia rzeczywistych intencji towarzyszących autorowi przy jego sporządzaniu i wniesieniu.

Wyrok SN z dnia 6 grudnia 2018 r., IV KK 116/18

Standard: 39500 (pełna treść orzeczenia)

Realizacja dyrektywy określonej w art. 118 § 1 k.p.k. wymaga odczytywania zarzutów kasacji, nie przez pryzmat jej części „dyspozytywnej” i wadliwie „zakwalifikowanych” przez autora kasacji uchybień, ale całości skargi kasacyjnej, gdyż tylko wtedy możliwym jest ustalenie rzeczywistej treści zarzutów kasacyjnych i intencji skarżącego (por. wyroki SN: z dnia 27 czerwca 2014 r., IV KK 105/14; z dnia 3 kwietnia 2007 r., II KK 81/06; postanowienie SN z dnia 15 listopada 2006 r., II KK 178/06).

Wyrok SN z dnia 3 marca 2015 r., V KK 356/14

Standard: 26319 (pełna treść orzeczenia)

Wadliwe „zakwalifikowanie” uchybień przez autora kasacji (polegające np. na powołaniu niewłaściwego przepisu prawa) nie może przesądzać o uznaniu kasacji za bezskuteczną – a to dlatego, że decydujące znaczenie powinno mieć - stosownie do unormowania art. 118 § 1 k.p.k. - ustalenie rzeczywistej treści zarzutu kasacyjnego (i intencji skarżącego, które legły u podstaw jego sformułowania, niejednokrotnie w sposób nieudolny), a tym samym ustalenie właściwych granic zaskarżenia (por. art. 536 k.p.k.); odmienne stanowisko byłoby przejawem nadmiernego formalizmu (por. w tym przedmiocie uzasadnienia wyroków SN: z dnia 11 września 2002 r., V KKN 9/01 oraz z dnia 15 marca 2001 r., III KKN 596/00

Wyrok SN z dnia 27 czerwca 2014 r., IV KK 105/14

Standard: 26972 (pełna treść orzeczenia)

Art. 118 § 1 k.p.k. należy odnosić nie tylko do oświadczeń procesowych stron (postulatywnych), ale także do oświadczeń woli o charakterze imperatywnym, do jakich należą orzeczenia (wyrok z dnia 6 grudnia 2003 r., WK 23/03; wyrok z dnia 4 listopada 2004 r., V KK 69/04; postanowienie z dnia 14 kwietnia 2005 r., III KK 196/04,; wyrok z dnia 16 marca 2006 r., V KK 85/06).

Wyrok SN (7) z dnia 30 września 2009 r., I KZP 1/09

Standard: 25875 (pełna treść orzeczenia)

Zgodnie z art. 118 § 1 k.p.k. znaczenie czynności procesowej, także kiedy jest to czynność organu procesowego, ocenia się według treści oświadczenia, a nie jego formy. Należy jednak mieć na uwadze różnice między istotą zeznań świadka a opinią biegłego i przesłuchaniem go odnośnie tej opinii.

Nie można poprzez art. 118 § 1 k.p.k. traktować wypowiedzi biegłych jako zeznań świadków, gdyż przeczy temu ich istota i sposób traktowania tych wypowiedzi przez sąd. Nie można też uznać ich za opinie biegłych, jako że nie może być biegłym osoba, uprzednio przesłuchana w charakterze świadka (art. 196 § 1 in fine k.p.k.), a w takiej roli przesłuchano te osoby w pierwszym postępowaniu w tej sprawie.

Wyrok SN z dnia 1 lutego 2008 r., V KK 231/07

Standard: 26177 (pełna treść orzeczenia)

Na prawidłowe odczytanie treści czynności procesowej dokonanej nie przez stronę, lecz przez organ procesowy (w tym wypadku prokuratora), pozwala art. 118 § 1 i 2 k.p.k., mający zastosowanie w drodze analogii (por. np. postanowienie SN z dnia 19 sierpnia 1983 r., IV KZ 99/83).

Wyrok SN z dnia 16 marca 2006 r., V KK 85/06

Standard: 24569 (pełna treść orzeczenia)

Na podstawie art. 118 § 1 i 2 k.p.k. organ procesowy ocenia nie tylko rzeczywisty zakres zaskarżenia i treść zarzutu, sformułowanego w środku zaskarżenia, ale także i to, od jakiego w istocie orzeczenia ów środek został wniesiony.

Postanowienie SN z dnia 2 września 2003 r., II KK 105/03

Standard: 35426 (pełna treść orzeczenia)

Zasada sformułowana w art. 118 k.p.k. odnosi się nie tylko do czynności procesowych stron, ale także i czynności innych uczestników postępowania, w tym podmiotów określonych w art. 521 k.p.k., a nawet do czynności organów postępowania.

Wyrok SN z dnia 2 marca 2001 r., V KKN 3/01

Standard: 30264 (pełna treść orzeczenia)

Przy braku spójności między treścią zarzutu kasacji a uzasadnieniem należy kierować się regułą interpretacyjną wyrażoną w art. 118 § 1 k.p.k., w myśl której znaczenie czynności procesowej ocenia się według treści złożonego oświadczenia. W przypadku kasacji znaczenie to wyraża się w oświadczeniu, które realizuje wymóg podania, na czym polega zarzucone uchybienie (art. 526 § 1 k.p.k.), a więc zawartym w uzasadnieniu.

Postanowienie SN z dnia 30 sierpnia 1999 r., III KZ 74/99

Standard: 42804 (pełna treść orzeczenia)

W wypadku błędnego oznaczenia czynności procesowej dokonanej nie przez stronę, lecz przez organ procesowy, art. 103 § 1 i 2 k.p.k. [art. 118 k.k.p.] ma również zastosowanie - w drodze analogii.

Postanowienie SN z dnia 19 sierpnia 1983 r., IV KZ 99/83

Standard: 39703 (pełna treść orzeczenia)