Ryczałt za pracę w godzinach nadliczbowych na podstawie art. 149 § 2 k.p.

Strony w umowie o pracę przewidziały prawo powoda do stałego, ryczałtowego wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych. Taki ryczałt, uzasadniony wobec charakteru pracy powoda, zakłada zatem, że strony przewidywały ewentualność konieczności pracy ponad normy czasu pracy, a także jej potencjalny wymiar, gdyż wysokość ryczałtu powinna odpowiadać przewidywanemu wymiarowi pracy w godzinach nadliczbowych (art. 134 § 3 k.p. w brzmieniu sprzed 2004 r.).

W rozpoznawanej sprawie nie ustalono ani wysokości ryczałtu (był on bowiem zawarty w kwocie wynagrodzenia powoda i w żaden sposób nie wyodrębniony), ani w związku z tym ilości godzin nadliczbowych, których przepracowanie strony przewidziały. Tymczasem utrwalone orzecznictwo uznaje, że ryczałt musi odpowiadać przewidywanemu wymiarowi pracy w tych godzinach, zaś zastąpienie określonego świadczenia ryczałtem znacznie odbiegającym od świadczenia należnego na ogólnych zasadach jest nieprawidłowe i nie pozbawia pracownika roszczenia o ewentualne wyrównanie należności (por. wyroki SN: z dnia 24 kwietnia 1979 r., I PRN 42/79; z dnia 12 stycznia 1977 r., I PRN 107/76; a także wyrok SA w Warszawie z dnia 29 grudnia 1995 r., III APr 71/95).

Wyrok SN z dnia 3 kwietnia 2008 r., II PK 288/07

Standard: 24483 (pełna treść orzeczenia)

Ustalenie ryczałtu za pracę w godzinach nadliczbowych zwalnia pracodawcę z ewidencjonowania czasu pracy (art. 149 § 2 k.p.) wówczas, gdy pracownik świadczy pracę ponad normę czasu pracy, ale dokładna kontrola liczby przepracowanych godzin nadliczbowych jest wysoce utrudniona.

Jeżeli zważyć , że podstawową zasadą prawa pracy jest prawo pracownika do godziwego wynagrodzenia za pracę faktycznie wykonaną (art. 13 k.p. w związku z art. 80 zdanie pierwsze k.p.), to ustalenie ryczałtu za pracę wykonywaną w godzinach nadliczbowych nie może zwalniać pracodawcy z obowiązku prowadzenia ewidencji takich godzin w przypadkach, kiedy jest to konieczne dla prawidłowego rozliczenia faktycznie przepracowanych nadgodzin. Wprowadzone od 1 stycznia 2003 r. zwolnienie pracodawcy z ewidencjonowania godzin pracy pracowników otrzymujących ryczałt za godziny nadliczbowe (art. 129[11] § 2 k.p., aktualnie art. 149 § 2 k.p.), nie może godzić w podstawowe prawo do wynagrodzenia za pracę faktycznie wykonaną. Ustalenie ryczałtu za pracę w godzinach nadliczbowych zwalnia pracodawcę z ewidencjonowania czasu pracy tylko wówczas, gdy pracownicy świadczą pracę ponad umówione normy czasu pracy, ale dokładna kontrola ilości przepracowanych nadgodzin jest lub byłaby wysoce utrudniona, jak to ma miejsce w odniesieniu do pracowników objętych zadaniowym czasem pracy, pracowników zarządzających w imieniu pracodawcy zakładem pracy, którzy - w razie konieczności - wykonują taką pracę bez prawa do oddzielnego wynagrodzenia z tytułu pracy w nadgodzinach (art. 135 § 1 k.p., aktualnie art. 151[4] § 1 k.p.), a także do pracowników wykonujących stale pracę poza zakładem pracy, dla których dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych może być zastąpiony ryczałtem (art. 134 § 3 k.p. przed nowelizacją tego Kodeksu z 14 listopada 2003 r., aktualnie art. 151[1] § 4 k.p.).

Wyrok SN z dnia 19 maja 2004 r., I PK 630/03

Standard: 24478 (pełna treść orzeczenia)