Prawo do dodatku nocnego dla pracowników zatrudnionych przy pilnowaniu

Prawo do dodatku nocnego ma źródło w ustawie i według przyjętego rozwiązania ma charakter powszechny, bez wyłączenia pracowników zatrudnionych przy pilnowaniu.

Dodatek nocny ma uzasadnienie w tym, że praca odbywa się w nocy, a więc w porze, w której z natury fizjologia człowieka wymaga snu. Trudno zatem zgodzić się z argumentacją, że dodatek nocny nie przysługuje skoro czas pracy w porze nocnej powód miał rekompensowany okresem wolnego (wypoczynku) pomiędzy kolejną zmianą.

Prawo do dodatku nocnego dla pracowników zatrudnionych przy pilnowaniu potwierdza doktryna. Przyjmuje się, że dodatek za pracę w porze nocnej przysługuje wszystkim pracownikom, bez względu na to, czy pracę w porze nocnej wykonują stale. Nie podziela się zapatrywania (z wyroku z dnia 22 sierpnia 1975 r., I PZP 27/75), że gdy pracownik stale pracuje w nocy, to wynagrodzenie zasadnicze uwzględnia pracę nocną. Niezasadnie redukuje się wtedy wysokość wynagrodzenia nawet do minimum, gdy sama ustawa określa odrębny tytuł dla dodatku nocnego, jako i sam dodatek ma racjonalne uzasadnienie wynikające z pracy w nocy.

Wyrok SN z dnia 8 maja 2007 r., II PK 275/06

Standard: 24475 (pełna treść orzeczenia)

Dopuszczalność pracy w ruchu ciągłym - i stosowania takiej organizacji czasu pracy, która zapewnia nieprzerwany przebieg procesu pracy - jest uwarunkowana określonymi przyczynami technologicznymi, czyli wymogami wynikającymi z metod przetwarzania surowców i wytwarzania wyrobów. Chodzi o zapewnienie prawidłowego procesu produkcyjnego oraz prawidłowego funkcjonowania urządzeń produkcyjnych.

Do tej kategorii nie można zaliczyć pracy przy dozorze mienia albo pracy pracowników ochrony.

W regulaminie pracy obowiązującym u pozwanego od 1 września 2000 r. przewidziano dla pracowników dozoru mienia oraz pracowników ochrony czas pracy w systemie na dwie lub trzy zmiany, uzależniony od okresu pracy 8 lub 12 godzin, w przyjętym okresie rozliczeniowym trzymiesięcznym wprowadzonym w trybie art. 129[4] § 2 k.p. Wskazuje to raczej na wprowadzenie równoważnego czasu pracy (art. 129[4]4 k.p.), w którym dopuszczalne jest przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy do 12 godzin na dobę, ale w tym rozkładzie czas pracy nie mógł przekraczać (do końca 2001 r.) przeciętnie 42 godzin tygodniowo w przyjętym okresie rozliczeniowym.

Pozwany pracodawca prezentuje stanowisko, zgodnie z którym skoro w regulaminie pracy odwołano się w stosunku do pracowników dozoru mienia i pracowników ochrony do czasu pracy w ruchu ciągłym, to możliwe było zastosowanie do tych pracowników rozkładu czasu pracy przedłużonego do 12 godzin na dobę i do 48 godzin w tygodniu w trzymiesięcznym okresie rozliczeniowym. Jest to pogląd w oczywisty sposób niezgodny z kodeksowymi normami czasu pracy określonymi w art. 129[4] k.p. i art. 132 k.p.

Sugerowany przez pozwanego pracodawcę - jako rzekomo wynikający z regulaminu pracy - rozkład czasu pracy przewidujący 12-godzinny dzień pracy i 48-godzinny tydzień pracy w trzymiesięcznym okresie rozliczeniowym byłby niezgodny z kodeksowymi normami czasu pracy, na co zwrócił uwagę biegły, i jeżeli powód pracował w takim właśnie "regulaminowym" rozkładzie czasu pracy, to w oczywisty sposób świadczył pracę w godzinach nadliczbowych, wskutek przekroczenia przeciętnie 42 godzin pracy na tydzień, co prawidłowo ustalił Sąd w oparciu o opinię biegłego sądowego.                                               

Dodatek za pracę w porze nocnej (art. 137 § 2 k.p.) przysługuje niezależnie od innych należności, zwłaszcza od dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających na tę porę. Mamy tu bowiem do czynienia z odrębnymi tytułami prawnymi do tych świadczeń. Wykonywanie pracy w godzinach nadliczbowych w porze nocnej uprawnia pracownika zarówno do dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych, jak i do dodatku za pracę w porze nocnej. Dodatek za pracę w porze nocnej przysługuje wszystkim pracownikom zatrudnionym w nocy zgodnie z obowiązującym w danym zakładzie harmonogramem pracy.

Wyrok SN z dnia 10 marca 2005 r., II PK 241/04

Standard: 24489 (pełna treść orzeczenia)