Zbywanie lub przekazywanie znaków akcyzy osobie nieuprawnionej (art. 70 k.k.s.)

Penalizacja przewidziana w art. 70 § 4 k.k.s. obejmuje także posiadanie lub przechowywanie przez osobę nieuprawnioną znaków akcyzy usuniętych z wyrobu akcyzowego lub z opakowania z tym wyrobem.

Przepis art. 70 k.k.s. penalizuje kolejno następujące zachowania:

- zbywanie lub przekazywanie w inny sposób znaków akcyzy osobie nieuprawnionej (§ 1),

- nabywanie lub przyjmowanie w inny sposób znaków akcyzy od osoby nieuprawnionej w celu użycia lub puszczenia w obieg (§ 2 in principio ),

- usuwanie znaków akcyzy z wyrobu akcyzowego lub z opakowania z takim wyrobem w celu ponownego ich użycia lub puszczenia w obieg (§ 2 in fine ),

- usiłowanie przestępstw skarbowych określonych w § 1 lub 2 (§ 3) oraz

- posiadanie lub przechowywanie znaków akcyzy przez tego, kto nie jest do tego uprawniony (§ 4).

Przedmiotem wszystkich tych czynów są jedynie autentyczne znaki akcyzy. Sprawcą zachowania opisanego w art. 70 § 1 k.k.s. (oraz § 3) może być tylko osoba uprawniona do posiadania znaków skarbowych akcyzy, która zbywa je osobie nieuprawnionej (§ 1) lub usiłuje je zbyć (§ 3). W wypadku wskazanym w § 2 in principio (w zw. z § 3) sprawcą może już być zarówno uprawniony do posiadania znaków akcyzy, który nabywa je (lub usiłuje nabyć) od osoby nieuprawnionej w celu użycia tego znaku bądź puszczenia go w obieg, jak i osoba nieuprawniona do jego posiadania, która nabywa (usiłuje nabyć) znaki akcyzy jedynie dla dalszego puszczenia ich w obieg.

Czynu opisanego w art. 70 § 2 in fine k.k.s., czyli usuwania znaków akcyzy z wyrobu (oraz § 3, tj. usiłowania takiego zachowania) dopuścić się może też zarówno osoba uprawniona do posiadania tych znaków, jak i osoba nieuprawniona, przy czym karalne jest jedynie takie usunięcie znaku, którego celem jest ponowne użycie tego znaku (przez uprawnionego) albo puszczenie go w obieg (przez uprawnionego lub nieuprawnionego). Natomiast w wypadku wskazanym w § 4 art. 70 k.k.s. podmiotem jest już wyłącznie osoba nieuprawniona do posiadania znaków akcyzy, która posiada lub przechowuje te znaki, bez względu na przyświecający temu cel.

Znaki akcyzy, stosownie do art. 6 ust. 1 cytowanej już ustawy o oznaczaniu wyrobów znakami skarbowymi akcyzy, występują w postaci banderol, znaków cechowych lub odcisków pieczęci. Banderole są wydawane jedynie producentom i importerom wyrobów akcyzowych dla oznaczenia wyrobu, z tytułu uiszczenia zaliczki na podatek akcyzowy, stanowiąc tzw. banderole podatkowe (art. 7 ust. 1 cyt. ustawy), oraz sprzedawane, jako banderole legalizacyjne, przedsiębiorcom obciążonym obowiązkiem oznaczenia wyrobu w razie pakowania, rozlewania, rozważania lub przepakowywania albo wystąpienia w obrocie wyrobów nieoznaczonych lub oznaczonych nieprawidłowo bądź nieodpowiednimi albo uszkodzonymi znakami (art. 7 ust. 2 w zw. z art. 4 ust. 1 cyt. ustawy). Niedopuszczalne jest przy tym zbywanie lub jakiekolwiek inne przekazywanie (odpłatnie lub nieodpłatnie) banderol innym podmiotom niż urząd skarbowy lub podmiot wskazany przez Ministra Finansów, od którego zakupiono lub otrzymano banderole (art. 10 ust. 1 cyt. ustawy).

Jak wskazuje się w doktrynie, posiadać (dla siebie) i przechowywać (cudze) znaki skarbowe akcyzy mogą jedynie te podmioty, które według ustawy są ich legalnymi wytwórcami lub są zobowiązane do oznaczania wyrobów znakami akcyzy, czyli legalni ich nabywcy, oraz te, które prowadzą obrót tymi znakami, tj. urzędy skarbowe i wydający je wytwórcy znaków (zob. T. Grzegorczyk: Kodeks karny skarbowy. Komentarz, Warszawa 2000, s. 288; wyd. II - 2001, s. 297). Osoba nabywająca wyrób akcyzowy oznaczony znakiem akcyzy nie staje się posiadaczem samego znaku akcyzy, lecz jest posiadaczem wyrobu oznaczonego takim znakiem. Znak akcyzy ma być przy tym umieszczony na wyrobie lub opakowaniu jednostkowym wyrobu tak, aby jego zdjęcie lub otwarcie opakowania powodowało trwałe i widoczne uszkodzenie znaku (art. 6 ust. 2 cyt. ustawy). Zakazane jest przy tym używanie do oznaczania znaków uszkodzonych, jak również zbywanie towaru ze znakiem uszkodzonym; wyrób taki bowiem musi być oznaczony nowym znakiem (art. 15 cyt. ustawy).

W związku z powyższym kodeks karny skarbowy w art. 70 penalizuje wszelkie postacie nielegalnego obrotu znakami akcyzy, tj. uzyskanie takiego znaku przez osobę nieuprawnioną, zarówno przez nabycie od innego legalnego lub nielegalnego posiadacza znaku (§ 1 i 2 in principio ), jak i w formie usunięcia znaku z towaru bądź opakowania dla ponownego użycia albo puszczenia w obieg (§ 2 in fine ) oraz w formie samego posiadania - bez względu na sposób wejścia w to posiadanie i cel posiadania - a także przechowywania, jeżeli nie jest się uprawnionym do legalnego posiadania lub przechowywania znaku (§ 4). Rozwiązanie przyjęte w § 4 art. 70 k.k.s. jest konsekwencją konstrukcji zawartych w § 1 i 2 tegoż przepisu.

Skoro karalne jest wszelkie przekazywanie znaku akcyzy osobie nieuprawnionej przez legalnego posiadacza znaku (§ 1), a także przyjmowanie znaku od nieuprawnionego, bez względu na to, w jaki sposób on sam wszedł w jego posiadanie (§ 2 in principio ), oraz usuwanie znaków z wyrobu dla ponownego użycia lub puszczenia w obieg (§ 2 in fine ), to konsekwentnie również samo posiadanie lub przechowywanie znaku akcyzy przez podmiot nieuprawniony do takiego posiadania bądź przechowywania zostało także spenalizowane (§ 4).

Na gruncie art. 70 § 4 k.k.s. istotne jest więc jedynie, czy posiadacz (przechowawca) znaku jest podmiotem, który według przepisów ustawy o oznaczaniu wyrobów znakami skarbowymi akcyzy jest upoważniony do posiadania (przechowywania) takich znaków. Penalizacja przewidziana w art. 70 § 4 k.k.s. obejmuje zatem każde posiadanie lub przechowywanie przez osobę uprawnioną znaków akcyzy, w tym znaków usuniętych uprzednio przez nią lub przez inną osobę z wyrobu akcyzowego lub z opakowania z takim wyrobem. Obojętny jest natomiast cel takiego posiadania lub przechowywania, oraz sposób wejścia w posiadanie znaku przez nieuprawnionego. Penalizację nielegalnych sposobów wejścia w posiadanie znaków akcyzy regulują bowiem przepisy § 1 i 2 art. 70 k.k.s. z tym zastrzeżeniem, że  dotyczą one niekiedy także podmiotu uprawnionego do posiadania znaku, gdyż karalne są tam same niewłaściwe sposoby wchodzenia w posiadanie znaku.

Uchwała SN z dnia 29 stycznia 2002 r., I KZP 31/01

Standard: 23729 (pełna treść orzeczenia)