Związanie sądu wykładnią oraz wskazaniami do dalszego postępowania

Ustawodawca w art. 442 § 3 k.p.k określa dwa rodzaje związania: pierwsze dotyczy zapatrywań prawnych wyrażonych przez sąd odwoławczy i obejmuje stanowisko tego sądu co do wykładni przepisów prawa materialnego czy procesowego, drugie odnosi się natomiast do wskazań co do dalszego postępowania.

Zalecenia mogą dotyczyć kierunku ponownego postępowania co do uzupełnienia materiału dowodowego, sprawdzenia i wyjaśnienia nasuwających się wątpliwości, przeprowadzenia określonych dowodów lub przeprowadzenia ich w określony sposób czy nawet ponownego rozważenia już ustalonych okoliczności. W żadnym wypadku nie obejmują one wytycznych co do oceny dowodów w ramach art. 7 k.p.k. – tej sąd rozpoznający sprawę ponownie dokonuje w ramach samodzielności jurysdykcyjnej autonomicznie i pole decyzji tego sądu w żadnym razie nie jest ograniczone przez ocenę dokonaną przez sąd odwoławczy

Uchwała SN z dnia 20 września 2018 r., I KZP 10/18

Standard: 40746 (pełna treść orzeczenia)

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 9 października 2014 r., IV KK 144/14, zwrócił uwagę na to, że w świetle art. 442 § 3 k.p.k. Sąd, któremu przekazano sprawę do ponownego rozpoznania, jest związany jedynie zapatrywaniami prawnymi oraz wskazaniami co do dalszego postępowania, wyrażonymi przez Sąd wyższego rzędu, niezależnie od faktu, czy zapatrywania te i wskazania podziela, czy też nie. Zachowuje natomiast całkowitą autonomię w zakresie oceny dowodów, które weryfikuje w oparciu o własne przekonanie, zgodnie z zasadami określonymi w art. 7 k.p.k. 

Sens normy określonej w art. 442 § 3 k.p.k. jest taki, że udzielone przez sąd ad quem w trybie tego przepisu zalecenia nie ukierunkowują sposobu rozstrzygnięcia sądu a quo - co wydaje się w świetle zasady samodzielności jurysdykcyjnej sądu oczywiste - ale zawierają wskazówki o charakterze metodycznym i polecenia co do sposobu, w jaki należy przeprowadzić postępowanie, aby finalnym jego efektem był wyrok, będący rezultatem prawidłowego i wszechstronnego rozważenia wszystkich okoliczności sprawy. Celowi temu służą również wiążące zapatrywania prawne sądu odwoławczego, które wszak nie dotyczą procesu subsumcji w rozpatrywanej in concreto sprawie, ale wskazówek wykładniczych w odniesieniu do abstrakcyjnie interpretowanych norm.

Postanowienie SN z dnia 29 lipca 2016 r., V KK 2/16

Standard: 41627 (pełna treść orzeczenia)