Umożliwienie bezprawnego głosowania na walnym zebraniu lub wykonywania praw mniejszości (art. 590 k.s.h.)

Czyn zabroniony z art.590 pkt 4 k.s.h ma charakter indywidualnego właściwego, a krąg podmiotów, który może się go dopuścić ogranicza się do osób działających w imieniu (...), domów maklerskich i podmiotów uprawnionych zgodnie z przepisami o obrocie instrumentami finansowymi. Wbrew twierdzeniom skarżących samo użycie zaimka „kto” w przepisie art.590 pkt 4 k.s.h. nie przesądza o tym, że jest to powszechny typ czynu zabronionego.

W doktrynie /J.Giezek, P.Kardas: Przepisy karne k.s.h. Zakamycze 2003, s.533/ przed nowelizacją art.590 k.s.h, dokonaną ustawą z 5.12.2008 r. o zmianie ustawy K.s.h. oraz ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, która wprowadziła do tego przepisy czyny zabronione z pkt 3/ i 4/, wskazywano, że choć art.590 k.s.h penalizuje wystawienie fałszywego zaświadczenia o złożeniu dokumentu akcji uprawniającej do głosowania, to nie typizuje zachowań polegających na wystawieniu fałszywych świadectw depozytowych mimo, że świadectwa te - złożone w spółce na co najmniej tydzień przed terminem walnego zgromadzenia akcjonariuszy, podobnie jak wskazane zaświadczenia /oczywiście autentyczne/ otwierały w uprzednim stanie prawnym możliwość udziału w tym zgromadzeniu. Traktowano to słusznie jako przeoczenie ustawodawcy w zakresie ochrony prawidłowości i legalności głosowania na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy spółki akcyjnej, gdyż skoro nie penalizowano zachowań polegających na wystawieniu fałszywych świadectw dot. akcji zdematerializowanych, to burzyło to logikę ochrony wskazanych dóbr prawnych w spółkach publicznych, w których co najmniej jedna akcja musiała być zdematerializowana /art.4 pkt 20 ustawy z 29.07.2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzenia instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych/.

Także implementacja dyrektywy 2007/36/WE z 11.07.2007 r. w sprawie wykonywania niektórych praw akcjonariuszy spółek notowanych na rynku regulowanym , dokonana wskazaną ustawa z 5.12.2008 r., nie pociągała za sobą w sposób konieczny nowelizacji art.590 k.s.h.

Nowelizując ten przepis ustawą z 5.12.2008 r ustawodawca dążył więc do usunięcia luki prawnej w karnoprawnej obronie prawidłowości i legalności głosowania na WZA spółek publicznych penalizując zachowania związane z wystawieniem zaświadczeń i wykazów, a także udostępnieniem wykazów świadczących o prawie uczestnictwa w walnym zgromadzeniu spółki publicznej – dotyczące więc akcji zdematerializowanych. Potwierdza to także wykładnia systemowa i gramatyczna.

Wprowadzenie pkt 3/ i 4/ do art.590 k.s.h było sprzężone ze zmianą sposobu ustalenia legitymacji do uczestnictwa w walnym zgromadzeniu spółki publicznej, który – za wskazaną dyrektywą 2007/36/WE – został oparty na konstrukcji dnia legitymacyjnego /record date/ - i odzwierciedlony w art.406 1 - 406[3] k.s.h. W nowym art.406[3] § 2 k.s.h wskazano obowiązek podmiotu prowadzącego rachunek papierów wartościowych wystawienia zaświadczenia o którym mowa w art.590 pkt 3 k.s.h. Z kolei w art.406 3 §7-8 k.s.h wskazano obowiązki podmiotu prowadzącego depozyt papierów wartościowych / w polskich warunkach – KDPW/ udostępnienia spółce publicznej wykazu uprawnionych z akcji na okaziciela do uczestnictwa w WZA spółki publicznej, sporządzonego na podstawie wykazów mu przekazywanych przez podmioty uprawnione zgodnie z przepisami w obrocie instrumentami finansowymi i w art.590 pkt 4 k.s.h. spenalizowano przekazywanie lub udostępnianie tych wykazów.

Biorąc pod uwagę przedstawione, wyżej wyniki wykładni należy więc dojść do wniosku, że czynu zabronionego z art.590 pkt 4 k.s.h mogą się dopuścić osoby działające w imieniu podmiotów kwalifikowanych, zobowiązanych do przekazywania i udostępniania wykazu akcjonariuszy uprawnionych do uczestnictwa w WZA spółki publicznej. Nie mogą więc się dopuścić go osoby wchodzące w skład organu spółki publicznej, które – zgodnie z art.406[3] § 6 k.s.h na podstawie m.in. wskazanego udostępnionego jej wykazu, jedynie „ustalają” listę uprawnionych z akcji na okaziciela do uczestnictwa w WZA spółki publicznej. Należy nadto zauważyć, że wyraźne sformułowanie w art.406[3] § 6 k.s.h tj. że spółka publiczna „ustala” tę listę uprawnionych wskazuje, że nie chodzi tu o kompetencję do „wystawienia” dokumentu, któremu przysługiwałaby cecha zaufania publicznego, a w związku z tym domniemanie prawdziwości /por. wyrok SN z 9.10.1996 r., V KKN 63/96, OSP 7-8/98, p.147 i późniejsze/.

Wyrok SO w Zamościu z dnia 27 maja 2013 r., II Ka 376/13

Standard: 23556 (pełna treść orzeczenia)