Sędzia jako pracownik sfery budżetowej

Co do kwestii przynależności sędziów do sfery budżetowej - wątpliwości być nie może. Zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 1, ustawa o finansach publicznych znajduje zastosowanie do "jednostek sektora finansów publicznych", do którego należą - w myśl jej art. 9 pkt 1 - między innymi sądy i trybunały. Zgodnie z art. 112 ust. 1 ustawy o finansach publicznych, wydatki budżetu państwa są przeznaczone w szczególności na finansowanie funkcjonowania organów władzy publicznej, organów kontroli i ochrony prawa oraz sądów i trybunałów, a sam budżet państwa składa się z części odpowiadających między innymi sądom i trybunałom (art. 114 ustawy o finansach publicznych). Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 4 grudnia 2009 r. w sprawie klasyfikacji części budżetowych oraz określenia ich dysponentów (Dz. U. Nr 211, poz. 1633, ze zm.) przewiduje istnienie części budżetowych: 04 - Sąd Najwyższy, 05 - Naczelny Sąd Administracyjny, 06 - Trybunał Konstytucyjny oraz 15/00 - "Sądy powszechne" (z dalszym podziałem na Ministerstwo Sprawiedliwości - 15/01 i jedenaście sądów apelacyjnych - 15/02-15/12).

Środki publiczne (art. 3 ustawy o finansach publicznych) przeznacza się na wydatki publiczne (art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o finansach publicznych), które mogą być ponoszone na cele i w wysokościach ustalonych w ustawie budżetowej (art. 44 ust. 1 pkt 1 ustawy o finansach publicznych). Wydatki te klasyfikowane są - zgodnie z art. 39 ust. 1 ustawy o finansach publicznych - według działów, rozdziałów i paragrafów, a szczegółowo kwestie te normuje rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 2 marca 2010 r. w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych (Dz. U. Nr 38, poz. 207, ze zm.). Wyszczególnia ono dział 751 - "Urzędy naczelnych organów władzy państwowej, kontroli i ochrony prawa oraz sądownictwa" (złożony między innymi z rozdziałów: 75102 - "Naczelne organy sądownictwa", 75104 - "Krajowa Rada Sądownictwa") oraz dział 755 - "Wymiar sprawiedliwości" (zawierający między innymi rozdziały: 75502 - "Jednostki sądownictwa powszechnego", 75503 - "Sądy wojskowe" i 75514 - "Krajowa Szkoła Sądownictwa i Prokuratury"). Przewidziany rozporządzeniem § 403 obejmuje "Wynagrodzenia osobowe sędziów i prokuratorów oraz asesorów i aplikantów", obejmujące - jak wyjaśniono - "wynagrodzenia i inne świadczenia z tytułu pracy, wypłacane (...) pracownikom - należne z tytułu istniejącego stosunku pracy lub stosunku służbowego" (w szczególności wynagrodzenia zasadnicze, dodatki, premie, nagrody jubileuszowe). Analiza załącznika 2 do ustawy budżetowej na rok 2012 z dnia 2 marca 2012 r. (Dz. U. poz. 273) - "Wynagrodzenia w państwowych jednostkach budżetowych w 2012 r." wskazuje, że w części 37 ("Sprawiedliwość"), w dziale 755 ("Wymiar sprawiedliwości"), pula środków na wynagrodzenia osób nieobjętych mnożnikowymi systemami wynagrodzeń przekracza 120 mln zł (s. 251), natomiast pula środków na wynagrodzenia "funkcjonariuszy" wymiaru sprawiedliwości przekracza 1,2 mld zł (s. 304); oddzielnie ujęte są środki na wynagrodzenia sędziów delegowanych do Ministerstwa Sprawiedliwości (s. 308).

Reasumując: sędziowie - mimo wyjątkowego, konstytucyjnie ukształtowanego statusu - są na gruncie obowiązującego prawa traktowani jako pracownicy i należą do sfery budżetowej, a art. 86 ust. 1 pkt 2 lit. a tiret drugie ustawy o finansach publicznych dotyczy również ich wynagrodzeń.

Wyrok TK z dnia 12 grudnia 2012 r., K 1/12, OTK-A 2012/11/134, Dz.U.2012/1510

Standard: 2842 (pełna treść orzeczenia)