Brak świadomości bezprawności czynu z art. 79 pkt 4

Oskarżona poinformowała Naczelnika II Urzędu Skarbowego w B. o zaprzestaniu działalności gospodarczej. Składała również do tego urzędu dalsze dokumenty, z których wynikało, że żadnej działalności spółka (...) nie prowadziła. Okoliczności te należy podkreślić, bo oznaczają one, że całe przedmiotowe postępowanie dotyczy niewywiązania się przez oskarżoną z obowiązku złożenia sprawozdania finansowego oraz sprawozdania z działalności jednostki, której to działalności ta jednostka nie prowadziła w żadnym zakresie. Społeczna szkodliwość takiego zachowania, a w istocie zaniechania, bez wątpienia jest znikoma, a wręcz żadna, czego zdaje się nie dostrzegać oskarżyciel publiczny, z taką determinacją dążąc do wykazania winy oskarżonej.

Oczywiście z ustawy o rachunkowości nie wynika, by obowiązek składania sprawozdań dotyczył tylko kierowników jednostek, prowadzących rzeczywistą działalność, jednak ustalenie, że dana jednostka nie prowadzi i nigdy nie prowadziła żadnej działalności, ma zasadnicze znaczenie dla oceny materialnego elementu zarzuconych oskarżonej przestępstw z art. 79 pkt 4 ustawy o rachunkowości.

Rację ma oskarżyciel publiczny wskazując, że zachowanie oskarżonej ocenić należało w kontekście kontratypu, o jakim mowa w jest w przepisie art. 30 k.k.

Należy przyznać rację prokuratorowi, iż każdy przeciętny obywatel, podejmując się działalności, polegającej na kierowaniu spółką prawa handlowego, powinien znać ciążące na nim obowiązki, w tym również wynikające z ustawy o rachunkowości, do których należą m.in. obowiązki składania wskazanych tam sprawozdań. Kryterium obiektywne nie pozwalałoby przyjmować tłumaczenia sprawcy, który zaniechał składania takich sprawozdań, że o takim obowiązku nie wiedział. Jednak inaczej sytuacja wygląda w sytuacji, gdy - tak jak w przedmiotowej sprawie - sprawca jest tylko formalnie kierownikiem jednostki, która nigdy żadnej działalności nie prowadziła, a nawet w jej imieniu zawiadomił organ uprawniony i zobowiązany do kontrolowania działalności finansowej spółek, czyli urząd skarbowy o tym, że ta spółka działalności nie prowadzi i to od samego początku.

Skoro spółka, kierowana przez oskarżoną, nie prowadziła żadnej działalności, za rok 2003 oskarżona nie złożyła w sądzie rejestrowym żadnego sprawozdania, to jako usprawiedliwione można uznać jej brak wiedzy, że takie sprawozdania musi złożyć za 2004 i 2005 rok. Z samej istoty sprawozdań, o jakich mowa jest w treści przepisu art. 79 pkt 4 ustawy o rachunkowości wynika przecież, że zawierać one muszą informacje na temat realnie prowadzonej działalności.

W ocenie Sądu Okręgowego należy przyjąć za usprawiedliwione przekonanie oskarżonej, że nie prowadząc żadnej działalności, informując o tym, właściwy Urząd Skarbowy, nie miała ona świadomości obowiązku składania wskazanych informacji z sytuacji i działań, które przecież nie miały miejsca. Słusznie więc Sąd Rejonowy uznał, iż działanie oskarżonej, a w istocie zaniechanie, nie można uznać za wyczerpujące znamion przestępstwa z art. 79 pkt 4 ustawy o rachunkowości, z powodu braku świadomości istnienia takiego obowiązku po jej stronie, tym samym zaś z powodu okoliczności wyłączających jej winę.

Wyrok SO w Bydgoszczy z dnia 24 września 2013 r., IV Ka 787/13

Standard: 23468 (pełna treść orzeczenia)