Wstąpienie przez prokuratora do procesu prywatnoskargowego (art. 60 § 1 k.p.k.)

Oświadczenie prokuratora o wstąpieniu do procesu prywatnoskargowego powoduje, zgodnie z § 2 tego przepisu, że dochodzi do zmiany trybu ścigania i postępowanie toczy się wówczas z urzędu, czego konsekwencją jest przekształcenie pokrzywdzonego, dotychczasowego oskarżyciela prywatnego, w oskarżyciela posiłkowego. Oznacza to, że postępowanie, które do tej pory toczyło się zgodnie z przepisami regulującymi postępowanie prywatnoskargowe, od momentu wstąpienia prokuratora, zaczyna toczyć się według przepisów dotyczących postępowania z oskarżenia publicznego, oczywiście z zachowaniem skuteczności czynności dokonanych wcześniej z zachowaniem wówczas obowiązujących przepisów (por. T. Gawroński, Uprawnienia prokuratora w sprawach z oskarżenia prywatnego, Nowe Prawo 1971, nr 4, s. 566 i nast.; M. Czekaj, Ingerencja prokuratora w sprawach o przestępstwa prywatnoskargowe, Prokuratura i Prawo 1999, z. 7-8, str. 46 i nast.).

W przepisie art.  60 § 2 kpk chodzi o to, że z chwilą ingerencji prokuratora w postępowanie, co do przestępstwa prywatnoskargowego, toczy się ono dalej, jak o przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego. Nie można jednak z tego wyprowadzać wniosku, że czyn staje się przestępstwem ściganym z oskarżenia publicznego, nie dochodzi bowiem do zmiany charakteru przestępstw ściganych z oskarżenia prywatnego na przestępstwa ścigane z urzędu (arg. z art. 60 § 2 KPK). Objąć ściganiem w tym trybie prokurator może bowiem jedynie czyny z oskarżenia prywatnego (por. wyrok. SN z 13 listopada 1952 r., IV K 238/52, K. Marszał, Ingerencja prokuratora w ściganie przestępstw prywatnoskargowych w polskim procesie karnym, Warszawa 1980, s. 113 i nast.).

Możliwość ingerencji prokuratora w jednej z form wskazanych w art. 60 § 1 KPK jest więc wykluczona, gdy czyn sprawcy podlega ściganiu w trybie publicznoskargowym. W sprawach o przestępstwa ścigane z oskarżenia publicznego, tak jak wyżej wskazano, uprawnionym oskarżycielem publicznym przed wszystkimi sądami jest prokurator (oraz inny organ państwowy z mocy szczególnych przepisów ustawy) i tylko on może zainicjować postępowanie sądowe wniesieniem aktu oskarżenia w takich sprawach. Wnoszący skargę musi posiadać, już w chwili jej wnoszenia, zdolność do działań procesowych oraz legitymację procesową, gdyż skarga musi istnieć procesowo oraz musi być prawnie skuteczna (por. F. Prusak, Postępowanie karne, warunki dopuszczalności procesu i czynności procesowe, Warszawa 2002, s. 72). Nie można bowiem zapominać, że skarga musi zawsze odpowiadać pewnym wymaganiom określonym w ustawie, a skarga oskarżyciela publicznego może zostać wniesiona jedynie po przeprowadzeniu postępowania przygotowawczego.

Postanowienie SN z dnia 18 maja 2017 r., IV KK 453/16

Standard: 23334 (pełna treść orzeczenia)

Rozstrzygnięcie, że oskarżyciel prywatny utracił prawo skargi, nie jest orzeczeniem merytorycznym i nie przesądza o utracie skargi również przez oskarżyciela publicznego.

Wyrok SN z dnia 28 września 1973 r., III KR 182/73

Standard: 40724 (pełna treść orzeczenia)