Pojęcie "wiele osób"

Pojęcie „wielu osób” przewidziane jest w kodeksie karnym w licznych przepisach części szczególnej, w tym , przestępstwo o charakterze terrorystycznym (art. 115 § 20 k.k.), zamach na jednostkę wojskową w typie kwalifikowanym (art. 140 § 2 k.k.), sprowadzenie zdarzenia powszechnie niebezpiecznego (art. 163 k.k.), sprowadzenie niebezpieczeństwa powszechnego (art. 165 k.k.), przejęcie kontroli nad statkiem w typach kwalifikowanych (art. 166 § 2 i 3 k.k.), wyrób, posiadanie i handel substancjami niebezpiecznymi (art. 171 k.k.), przeszkadzanie w zapobieganiu niebezpieczeństwu (art. 172 k.k.), katastrofa w komunikacji (art. 173 i 174 k.k.), zniszczenie środowiska w typie kwalifikowanym (art. 185 § 3 k.k.), fałszywy alarm (art. 224a k.k.). Wielość przestępstw operujących tym samym pojęciem zaowocowała wielością poglądów określających minimum osób niezbędnych do wskazania, iż w danym przypadku wyczerpano znamię wielości.

Wśród tych poglądów znajdują się nie tylko zdania, iżby minimum stanowiło 10 osób, jak w wyrokach SR w Legnicy z dnia 4 listopada 2011 r., VIII K 354/13, SA we Wrocławiu z dnia 16 października 2013 r., II AKa 305/13, Wyrok SA w Lublinie z dnia 18 lipca 2013 r., II AKa 117/13, SA w Lublinie z dnia 10 października 2012 r., II AKa 162/12, który to pogląd traktowała obrona jako decydujący o niemożności przypisania oskarżonemu popełnienia przestępstwa z art. 165 § 1 pkt. 2 kk.

Aktualne orzecznictwo wskazuje na ocenność znamienia „wielu osób”, jak w wyroku Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 16 marca 2004 r., II AKa 407/03, , zgodnie z którym „Znamię wielości osób jest pojęciem ocennym i winno być oceniane przy uwzględnieniu okoliczności konkretnego przypadku.

W literaturze i orzecznictwie określane są jedynie orientacyjne wartości liczbowe pozwalające na ustalenie, czy doszło do zagrożenia życia lub zdrowia wielu osób. Jako dolna granica wielości osób przyjmowana jest liczba od 6 do 10 osób.”

W sprawie, w której wydano powyższe orzeczenie ustalono, że w czasie wypadku na placu budowy pracowało 9 osób. Oprócz nich miejsce to odwiedzali inni ludzie, a zatem, jak ustalił Sąd Apelacyjny w Lublinie „nawet przy zastosowaniu bardzo surowych kryteriów pojęcia "wiele osób" uzasadniony jest wniosek, że ze względu na liczbę osób, których życie lub zdrowie zostało zagrożone, a także ze względu na śmierć trzech osób i obrażenia ciała czwartej, niebezpieczeństwo wynikające z rozważanego zdarzenia miało charakter powszechny."

Pogląd powyższy jest o tyle cenny, iż zarzut w części dotyczącej wskazania konkretnych osób nie oznaczał, że narażenie dotyczyło tylko tychże osób, lecz fakt, iż narażenie w ich przypadku przeistoczyło się w wywołanie skutków dla zdrowia w postaci objawów zatrucia powodujących u nich rozstrój zdrowia trwający nie dłużej, niż siedem dni w rozumieniu art. 157 § 2 kk. Narażenie zaś dotyczyło nieokreślonej i nielimitowanej liczby osób, wszystkich, które kupiłyby rozprowadzane w sklepie i szczegółowo opisane wyżej produkty zawierające środki zastępcze.

Liczne orzeczenia wskazują na liczbę sześciu osób jako minimum do uznania znamienia „wielości” za wyczerpane. Sąd niniejszy skłania się do tego właśnie rozumienia opisywanego znamienia, za Sądem Apelacyjnym w Gdańsku, który tak wyjaśniał znaczenie znamienia w orzeczeniu z dnia 31 sierpnia 2013 roku w sprawie II Aka 7/13 stwierdzając, że "W określeniu „wielu osób" chodzi o liczbę od 6 osób i więcej." Podobnie w wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 10 października 2012 r., II AKa 230/12, stwierdzającym, że "Choć pojęcie "wielu osób" nie jest pojęciem zdefiniowanym, a więc nieostrym, ocennym, to jednak znaczna część doktryny wskazuje, że "wielu" to co najmniej 6 osób.

Także w orzecznictwie za dominujący uznaje się pogląd kształtujący granice liczbowe analizowanego zagrożenia na poziomie sześciu osób, niekoniecznie będących ofiarami." Analogicznie - wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 2 września 2010 r., II AKa 202/10 stwierdzający, że "Wielość osób w rozumieniu przepisu art. 163 § 1 k.k. można już odnieść do grupy sześciu osób.", podobnie jak wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 18 marca 2008 r., II AKa 56/08.

Podsumowując stwierdzić należy, iż znamię wielości wyczerpano nie tylko z racji wskazania minimum 6 osób, wobec której nastąpił skutek, choć do wyczerpania znamienia wystarczy samo zagrożenie dla zdrowia, ale w szczególności wobec podejmowania przez oskarżonego i współpracujące z nim osoby działalności w postaci ogólnodostępnego dla nieograniczonej liczby osób pełnoletnich sklepu.

Wyrok SO w Elblągu z dnia 31 maja 2016 r., II K 1/15

Standard: 25736 (pełna treść orzeczenia)