Konflikt sędziego między sumieniem a obowiązującym prawem

W demokratycznym państwie prawnym w warunkach zwykłych nie zachodzi konflikt między sędziowskim sumieniem a prawem obowiązującym. Konstytucyjna aksjologia stwarza sędziemu możliwość wydania sprawiedliwego rozstrzygnięcia w zgodzie z jego sumieniem. W razie wątpliwości co do zgodności prawa niższego rzędu z Konstytucją sędzia dysponuje różnego rodzaju instrumentami prawnymi, za pomocą których może doprowadzić do zgodności podstawy prawnej orzeczenia z Konstytucją. Instrumenty te mają zróżnicowany charakter. Do najważniejszych należy dokonywanie wykładni ustaw w zgodzie z Konstytucją, a w razie niemożności dokonania takiej wykładni możliwe jest skierowanie pytania prawnego do Trybunału Konstytucyjnego. Konflikt prawa obowiązującego z sędziowskim sumieniem nie powinien więc prowadzić do odmowy stosowania obowiązującego prawa. Odmowa taka jest dopuszczalna jedynie wyjątkowo w sytuacjach nadzwyczajnych, jeżeli sędzia orzekałby w warunkach prawnego lub faktycznego pozbawienia mocy wiążącej postanowień Konstytucji.

Wyrok TK z dnia 8 listopada 2016 r., P 126/15

Standard: 2798 (pełna treść orzeczenia)