Ochrona słusznego interes pracownika (art. 469 k.p.c.)

Ochrona interesu pracownika nie sięga tak daleko, by nakazywała uznać za niedopuszczalną każdą ugodę pozbawiającą go korzyści, które – być może – uzyskałby w drodze wyroku.

Z okoliczności sprawy mogą wynikać wyjątkowe sytuacje, zwłaszcza gdy chodzi o ustalenie faktów istotnych dla wydania orzeczenia, że uzyskanie natychmiastowego zaspokojenia żądania kosztem rezygnacji z części zgłoszonego roszczenia będzie zaspokajało słuszny interes pracownika. W związku z tym kontrola zawieranej ugody powinna obejmować nie tylko samą treść porozumienia, ale także całość stosunku prawnego, który ma być uregulowany między stronami

Ocena sądu, czy cofnięcie pozwu nie narusza słusznego interesu pracownika, dokonywana jest w płaszczyźnie obiektywnej – w konfrontacji z oceną zasadności roszczeń pracownika, a nie w płaszczyźnie subiektywnej – przez odwołanie się do domniemanej wiedzy pracownika o prawie pracy lub rozważenia, czy pracownik, cofając pozew, miał świadomość, że działa wbrew swoim interesom (por. wyrok SN z 22 listopada 2001 r., I PKN 680/00). Zatem kontrola sądowa ugody nie tylko obejmuje jej treść, ale ma łączyć się z badaniem całego stosunku prawnego, który jest nią uregulowany. Podkreśla przy tym, że w celu zakończenia sprawy ugodą nie jest potrzebne przeprowadzenie postępowania dowodowego. Celem ugody jest bowiem, skrócenie postępowania sądowego (por. pkt IV uchwały pełnego składu Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych SSN z dnia 20 grudnia 1969 r., III PZP 43/69).

Przy ocenie słusznego interesu pracownika należy mieć na uwadze, iż ochrona interesu pracownika nie powinna sięgać zbyt daleko, tak by nakazywała uznać za niedopuszczalną każdą ugodę, która przyznaje pracownikowi nawet nieznacznie tylko mniejsze korzyści, niż można by mu było przyznać wyrokiem.

W orzecznictwie uznaje się trafnie, że słuszny interes pracownika w rozumieniu art. 469 k.p.c. nie musi być utożsamiany z uzyskaniem należnego świadczenia w pełnej wysokości (postanowienie Sądu Najwyższego z 20 czerwca 2000 r., I PKN 313/00).

W wyroku z 2 grudnia 2011 r., III PK 28/11 Sąd Najwyższy stwierdził, że „istotną cechą ugody jest wzajemność ustępstw czynionych przez strony. Ustępstwa te należy pojmować subiektywnie (a więc odnosić je nie do rzeczywistej, obiektywnie ustalonej treści stosunku prawnego, ale rozumienia przez każdą ze stron treści owego stosunku i jej przekonania o wielkości roszczeń z niego wynikających) i bardzo szeroko. Przez ustępstwa trzeba rozumieć jakiekolwiek umniejszenie uprawnień własnych strony lub zwiększenie uprawnień drugiej strony stosunku prawnego, czy też jakąkolwiek rezygnację z pierwotnie zajmowanego przez stronę stanowiska”.

„Słuszny interes pracownika” nie może być rozumiany wyłącznie jako dążenie do przyznania pracownikowi korzyści majątkowej „za wszelką cenę”, choćby ta korzyść nie miała usprawiedliwienia prawnego w konkretnym stanie faktycznym (uz. uchwały SN z 4 czerwca 1982 r., III UZP 14/82, a także postanowienie SN z 20 czerwca 2000 r., I PKN 313/00).

Wyrok SN z dnia 19 września 2023 r., I PSKP 46/22

Standard: 76569 (pełna treść orzeczenia)

Cofnięcie przez powoda pełnomocnictwa i kasacji sporządzonej przez pełnomocnika, wskutek nieuzgodnienia przez nich jej treści, nie oznacza, że wskutek tego dochodzi do naruszenia słusznego interesu pracownika (art. 469 k.p.c.).

Postanowienie SN z dnia 19 stycznia 2006 r., III PZ 13/05

Standard: 57002 (pełna treść orzeczenia)