Przesłanka negatywna nabycia prawa do odprawy pośmiertnej ( art. 93 § 7 k.p.)

Przepis art. 93 § 7 k.p. stanowi, że odprawa pośmiertna nie przysługuje uprawnionym członkom rodziny, jeżeli pracodawca ubezpieczył pracownika na życie, a odszkodowanie wypłacone przez instytucję ubezpieczeniową jest nie niższe niż odprawa pośmiertna. Jeżeli zaś odszkodowanie jest niższe od odprawy pośmiertnej, pracodawca jest obowiązany wypłacić rodzinie kwotę stanowiącą różnicę między tymi świadczeniami.

Charakter prawny odprawy pośmiertnej budzi od wielu już lat podstawowe kontrowersje w doktrynie, jak i orzecznictwie. Można przyjąć, że odprawa pośmiertna nie jest świadczeniem ze stosunku pracy, choć jest z tym stosunkiem związana (tak B. Wagner [w:] Kodeks Pracy. Komentarz, red. L. Florek, Warszawa 2011, s. 517). Jednak i ten problem nie jest decydujący dla rozstrzygnięcia podstawowego problemu występującego w sprawie.

Natomiast niewątpliwie duże znaczenie ma określenie funkcji odprawy pośmiertnej. Z całą pewnością można założyć, że chodzi o kompensatę krzywdy psychicznej polegającej na śmierci bliskiej osoby. Jednak pierwszoplanową rolę należy przypisać zminimalizowaniu straty o charakterze materialnym spowodowanej śmiercią żywiciela rodziny. W takim zaś przypadku podstawowa funkcja tego świadczenia miałaby charakter socjalny (tak E. Hofmańska: Konsekwencje prawne śmierci pracownika, Warszawa 2006, s. 177).

W związku z powyższym należy stwierdzić, że ustawodawca przewidział w art. 93 § 7 k.p. przesłankę negatywną nabycia prawa do odprawy pośmiertnej. Pracodawca może uwolnić się z tego obowiązku po spełnieniu warunków określonych w tym przepisie.

Przez zwrot "pracodawca ubezpieczył pracownika na życie" zawarty w art. 93 § 7 k.p. należy rozumieć sytuację, w której pracodawca ubezpieczył pracownika, a ryzyko ubezpieczeniowe obejmuje zdarzenie w postaci śmierci ubezpieczonego pracownika, niezależnie od rodzaju zawartej umowy z towarzystwem ubezpieczeniowym, np. od następstw nieszczęśliwych wypadków. W razie wypłacenia z tego tytułu odszkodowania osobie uprawnionej do odprawy pośmiertnej znajduje zastosowanie art. 93 § 7 k.p.

Wyrok SN z dnia 20 grudnia 2017 r., III PK 10/17

Standard: 22979 (pełna treść orzeczenia)