Stwierdzenie treści prawa obcego, niezbędnego do rozstrzygnięcia sprawy (art. 51a u.s.p)

Przepis art. 1143 k.p.c. z dniem 12 sierpnia 2017 r. został uchylony na mocy art. 2 ustawy z dnia 2 lipca 2017 r. o zmianie ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1452, dalej jako: „ustawa z 2017 r.”) i zastąpiony na mocy art. 1 pkt 21 ustawy z 2017 r. analogicznym w treści art. 51a ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. — Prawo o ustroju sądów powszechnych (jedn. tekst: Dz. U. z 2016 r., poz. 2062 ze zm.).

W okolicznościach sprawy miarodajny jest jednak dawny art. 1143 k.p.c., gdyż obowiązywał on w chwili wydania zaskarżonego wyroku. W judykaturze wyjaśniono, że art. 1143 k.p.c. nie nakładał na sąd obowiązku korzystania z opinii biegłego lub stanowiska Ministerstwa Sprawiedliwości w razie, gdy dla rozstrzygnięcia sprawy konieczna była znajomość prawa obcego.

Źródłem stwierdzenia treści prawa obcego mogły być także inne środki. Tylko w razie, gdy sąd korzystając z dostępnych mu środków we własnym zakresie nie jest w stanie ustalić treści prawa obcego, powinien skorzystać z opinii biegłego lub stanowiska Ministra Sprawiedliwości (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 stycznia 2008 r., V CSK 372/07, nie publ., postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 kwietnia 2015 r., II CSK 550/14, nie publ.).

Podobnie należy przyjąć, że w razie, gdy sąd uzyskał informację o prawie obcym i o obcej praktyce sądowej od Ministra Sprawiedliwości, i uznał, że jest to wystarczające dla rozstrzygnięcia sprawy, wtedy nie miał obowiązku uzyskiwania opinii biegłego.

Odrębną kwestią jest to, czy nieskorzystanie z opinii biegłego nie spowodowało błędów w ustaleniu treści prawa obcego i błędnego jego zastosowania, gdyż w takim wypadku właściwe było podnoszenie zarzutów naruszenia tego prawa, a nie art. 1143 k.p.c.

W niniejszej sprawie Sądy obu instancji skorzystały z informacji o prawie niemieckim przedstawionej przez Ministra Sprawiedliwości, wykorzystując ponadto tłumacza celem uzyskania przekładu na język polski treści niemieckich przepisów i komentarza do tych przepisów. Na tej podstawie uznały, że mają wystarczającą wiedzę o relewantnych dla rozstrzygnięcia sprawy przepisach prawa niemieckiego i zastosowały te przepisy. Postępowanie to nie stanowiło naruszenia art. 1143 k.p.c. Nie doszło w szczególności do naruszenia art. 1143 § 3 k.p.c. wskutek tego, że Sądy nie uzyskały opinii biegłego co do prawa niemieckiego. Sądy mogły poprzestać na uzyskanych informacjach o prawie niemieckim i na tej podstawie zastosować je do rozstrzygnięcia sprawy.

Wyrok SN z dnia 26 stycznia 2018 r., II CSK 191/17

Standard: 22872 (pełna treść orzeczenia)

W celu stwierdzenia treści obcego prawa dopuszczalne jest korzystanie z dzienników ustaw państw obcych, innych zbiorów tekstów prawnych, publikacji naukowych oraz stron internetowych, na których publikowane są teksty ustaw.

Wyrok SN z dnia 23 maja 2013 r., II CSK 250/12

Standard: 68225 (pełna treść orzeczenia)