Umowa o nadzór autorski w prawie budowlanym

Umowa o nadzór autorski została uregulowana w Rozdziale 3 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (jedn. tekst Dz. U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623 ze zm. – dalej jako prawo budowlane). Zgodnie z art. 18 ust. 3 prawa budowlanego nadzór ten sprawowany jest na żądanie inwestora (zob. też art. 19 ust. 1 prawa budowlanego). W takim przypadku jest to ustawowy obowiązek projektanta, którego zakres określa art. 20 ust. 1 pkt 4 prawa budowlanego. Zgodnie z jego treścią obowiązkiem projektanta jest stwierdzanie w toku wykonywania robót budowlanych zgodności realizacji z projektem oraz uzgadnianie możliwości wprowadzenia rozwiązań zamiennych w stosunku do przewidzianych w projekcie, zgłoszonych przez kierownika budowy lub inspektora nadzoru inwestycyjnego. Konsekwencją regulacji obowiązków w zakresie nadzoru autorskiego jest określenie w ustawie uprawnień, przysługujących projektantowi w trakcie realizacji budowy, tj. prawa wstępu na teren budowy i dokonywania zapisów w dzienniku budowy dotyczących jej realizacji, a także prawo żądania wpisu do dziennika budowy, wstrzymania robót budowlanych w razi stwierdzenia możliwości powstania zagrożenia lub wykonywania ich niezgodnie z projektem (art. 21 prawa budowlanego). Według art. 12 ust. 1 pkt 1 prawa budowlanego, sprawowanie nadzoru autorskiego uważa się za samodzielną funkcję techniczną w budownictwie. Nadzór autorski nie jest dziełem w rozumieniu art. 627 k.c. czyli z góry określonym, sprawdzalnym rezultatem umowy. Sprawowanie nadzoru autorskiego odnosi się do już wykonanego projektu. Umowę w zakresie nadzoru autorskiego należy zaliczyć do umów starannego działania. Może ona być zawarta oddzielnie lub też, jak przyjął sąd drugiej instancji, nadzór autorski stanowi pewien wycinek obowiązków umownych powódki, ale w ramach jednej umowy noszącej także - ze względu na obowiązek przygotowania projektu – cechy umowy o dzieło.

 Ponieważ powódka dochodzi łącznego wynagrodzenia z tytułu wykonania umowy należy podzielić zarzut skargi kasacyjnej, że brak jest podstaw do zastosowania do tego roszczenia art. 646 k.c. w zakresie w jakim łączy on początek terminu przedawnienia z oddaniem dzieła. Przemawia za tym różny charakter świadczeń powódki i to o czym była już mowa-szerszy zakres czasowy jej obowiązków z tytułu nadzoru autorskiego, który odnosił się do już wykonanego i oddanego projektu. Wyłączenie zastosowania tego przepisu a w konsekwencji zerwanie z chwilą oddania dzieła jako zdarzeniem, z którym ustawa łączy rozpoczęcie biegu terminu przedawnienia, wymaga ustaleń i zajęcia stanowiska, tym razem według ogólnych zasad, co do wymagalności roszczenia powódki o wynagrodzenie z tak skonstruowanej umowy. Osobne znaczenie dla określenia wymagalności roszczenia o wynagrodzenie z tytułu wykonania umowy o sporządzenie projektu rozbudowy hotelu i sprawowania nadzoru autorskiego mogłoby mieć zastrzeżenie stron co do fakturowania prac projektanta. Wtedy należałoby bieg terminu przedawnienia liczyć od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby spełniający świadczenie niepieniężne zafakturował wykonane prace w najwcześniej możliwym terminie (art. 120 k.c. a także zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 listopada 1995 r., II CRN 156/95, PUG 1996/3/22).

Wyrok SN z dnia 19 stycznia 2012 r., IV CSK 201/11

Standard: 22821 (pełna treść orzeczenia)