Kontraktacja a umowa sprzedaży
Umowa kontraktacji (art. 613 k.c.)
Umowa kontraktacji jest w doktrynie prawa cywilnego uznawana za podtyp umowy sprzedaży. Od umowy sprzedaży kontraktacja różni się ograniczeniami podmiotowymi, gdyż może dotyczyć tylko producentów rolnych, oraz przedmiotowymi gdyż takim substratem umowy mogą być tylko produkty rolne, które mają być dopiero wytworzone w gospodarstwie.
Przedmiotem kontraktacji nie jest dostawa skądkolwiek pochodzącego produktu in genere, lecz wyprodukowanie w gospodarstwie producenta rolnego produktu i jego dostarczenie. Własna produkcja jest istotnym elementem umowy kontraktacji. Ta podstawowa cecha umowy kontraktacji odróżnia ją w sposób oczywisty od umowy sprzedaży, która obowiązku wyprodukowania przedmiotu sprzedaży nie przewiduje i nie włącza do tzw. essentialia negotii, jak to właśnie ma miejsce w kontraktacji (wyrok SA w Gdańsku z dnia 12 lutego 2013 r., V ACa 1043/12).
Jak wynika z uregulowań kodeksowych szczególną cechą umowy kontraktacji jest wytworzenie przez producenta produktu rolnego, gdyż przepis art. 613 § 1 wyraźnie wskazuje, że producent rolny zobowiązuje się wytworzyć produkt objęty kontraktacją we własnym procesie produkcyjnym. Tę szczególną cechę umowy kontraktacji podkreślił Sąd Najwyższy w uzasadnieniu uchwały z dnia 22 października 1957 r., 2 CO 10/57) stwierdzając, że producent zobowiązuje się w prowadzonym przez siebie gospodarstwie do podjęcia procesu produkcyjnego w celu dostarczenia wyników tej produkcji stronie kontraktującej.
Powyższe wyjaśnienie Sądu Najwyższego ma istotne znaczenie dla rozumienia umowy kontraktacji i odróżnienia jej od umowy sprzedaży ponadto wytworzenie przedmiotu kontraktacji we własnym procesie produkcyjnym producenta rolnego znajduje swoje dalsze rozwinięcie w art. 617 i 613, w których ustanowiono zasadę współdziałania i kontroli procesu produkcji u producenta przez kontraktującego i wspólnie przez obie strony umowy (wyrok SA w Poznaniu z dnia 19 sierpnia 2009 r., I ACa 507/09 ).
Wyrok SR w Brzegu z dnia 13 lutego 2014r., I C 834/12
Standard: 26826 (pełna treść orzeczenia)
Umowa kontraktacji jest szczególnym rodzajem umowy sprzedaży, przy czym jednym z zasadniczych elementów rozróżniających te umowy, wynikającym z art. 613 § 1 k.c., jest to, że w umowie kontraktacji producent rolny zobowiązuje się do wytworzenia i dostarczenia kontraktującemu oznaczonej ilości produktów rolnych określonego rodzaju, podczas gdy umowa sprzedaży zdefiniowana w art. 535 k.c. obowiązku takiego nie zawiera.
Należy podnieść, że fakt, iż stroną umowy zobowiązaną do dostarczenia wskazanego w niej towaru oznaczonego co do gatunku jest producent rolny oraz że towarem tym jest określony rodzaj produktu rolnego, nie przekreśla możliwości zawarcia przez niego umowy sprzedaży. Skoro zawarta przez strony umowa nie obejmuje zobowiązania producenta rolnego do wytworzenia przedmiotu umowy i dostarczenia go kontrahentowi, a przy tym nie zawiera żadnych dalszych zapisów typowych dla umowy kontraktacji - np. dotyczących świadczeń dodatkowych, to przypisanie takiej umowie cech kontraktacji, wbrew jej treści i wbrew stanowisku jednego z jej kontrahentów, może nastąpić jedynie w szczególnych okolicznościach faktycznych.
Wyrok SA w Gdańsku z dnia 30 sierpnia 2012 r., I ACa 442/12
Standard: 22815 (pełna treść orzeczenia)