„Ściągnięcie kosztów” (art. 770 k.p.c.) a wykonanie postanowienia w przedmiocie kosztów (art. 770[1] k.p.c.)

W art. 770 i 770[1] k.p.c. występuje istotna różnica terminologiczna; w art. 770 chodzi o „ściągnięcie kosztów” wraz z dochodzonym roszczeniem, a w art. 770[1] o wykonanie postanowienia komornika w przedmiocie kosztów, stanowiącego podstawę do ich wyegzekwowania.

Koszty wskazywane w zawiadomieniu o wszczęciu egzekucji ściąga się wraz z dochodzonym roszczeniem, nie podlegają one egzekucji. Ściągnięcie kosztów jest czynnością faktyczną, a jej dokonanie wynika z ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (jedn. tekst: Dz.U. z 2006 r. Nr 167, poz. 1191 – dalej: "u.k.s.e."). Ustawa ta określa wysokość opłaty egzekucyjnej, nie pozostawiając komornikowi swobody także co do samego faktu jej pobrania.

Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 22 października 2002 r., III CZP 65/02 wskazał, że opłata egzekucyjna jest należnością przymusową, a żądanie jej uiszczenia jest realizacją uprawnienia o charakterze publicznoprawnym. Pobieranie zatem takiej opłaty, ściąganej wraz z dochodzonym roszczeniem, następuje bez potrzeby wydawania postanowienia o ustaleniu kosztów i prowadzenia osobnej egzekucji w celu ich ściągnięcia. Takie stanowisko prezentowane jest także w doktrynie.

Brak potrzeby wydawania postanowienia o ściągnięciu opłaty egzekucyjnej wynika a contrario z art. 49 ust. 3 i 4 u.k.s.e. Przepisy te określają wyraźnie wypadki, w których pobranie opłaty wymaga wydania postanowienia wzywającego wierzyciela lub dłużnika do ich uiszczenia należności z tego tytułu. Postanowienia te po uprawomocnieniu się podlegają wykonaniu w drodze egzekucji bez zaopatrywania w klauzulę wykonalności. W innych zatem wypadkach do ściągnięcia opłat egzekucyjnych postanowienie komornika nie jest potrzebne. Na koszt egzekucji, oprócz opłaty egzekucyjnej, składają się także zaliczki na pokrycie wydatków (art. 39 i 40 u.k.s.e.) oraz należności pełnomocnika strony lub strony działającej bez pełnomocnika.

Wypadki, w których komornik wydaje postanowienie w związku z pobraniem zaliczki określają art. 41 oraz 42 w związku z art. 49 ust. 3 u.k.s.e. W innych zatem wypadkach należności z tego tytułu podlegają ściągnięciu wraz z dochodzonym roszczeniem. Te same zasady dotyczą ściągnięcia opłat za czynności adwokatów i radców prawnych za czynności w postępowaniu egzekucyjnym, ostateczne zaś rozliczenie kosztu egzekucji następuje w postanowieniu określonym w art. 770 k.p.c.

Uchwała SN z dnia 13 lipca 2011 r., III CZP 37/11

Standard: 22668 (pełna treść orzeczenia)