Opłata stosunkowa w razie przyłączenia się kolejnego wierzyciela do egzekucji z nieruchomości

W razie przyłączenia się kolejnego wierzyciela do postępowania egzekucyjnego obejmującego egzekucję z nieruchomości (art. 927 k.p.c.), komornik pobiera - niezależnie od liczby egzekwujących wierzycieli - jedną opłatę stosunkową określoną w art. 49 ust. 1 zdanie pierwsze ustawy z dnia 2 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (jedn. tekst: Dz.U. z 2011 r. Nr 231, poz. 1376), obliczoną od kwoty wyegzekwowanego świadczenia, nie wyższej niż suma świadczeń egzekwowanych na rzecz wierzycieli prowadzących egzekucję.

Po przyłączeniu się kolejnych wierzycieli na podstawie art. 927 k.p.c. do toczącego się postępowania egzekucyjnego, w którego ramach skierowano egzekucję do nieruchomości, a więc po jego poszerzeniu strony podmiotowej, toczy się jedno postępowanie egzekucyjne, obejmujące jedną egzekucję. W konsekwencji toczy się także jedna – w znaczeniu procesowo-technicznym – sprawa egzekucyjna. W związku z tym, zgodnie z art. 49 ust. 1 u.k.s.e., komornik pobiera – niezależnie od liczby egzekwujących wierzycieli – jedną opłatę stosunkową określoną w tym przepisie, obliczoną od kwoty wyegzekwowanego świadczenia. Należy jednak zastrzec, że kwota stanowiąca podstawę obliczenia opłaty nie może być wyższa od sumy świadczeń egzekwowanych na rzecz wierzycieli prowadzących egzekucję, gdyż w braku takiego zastrzeżenia, jeżeli suma uzyskana ze sprzedaży byłaby wyższa niż suma egzekwowanych i podlegających zaspokojeniu świadczeń, komornik pobierałby opłatę także od nadwyżki podlegającej zwrotowi na rzecz dłużnika, czego zaaprobować nie można. Przedstawiony pogląd, który stał się podłożem podjętej uchwały, ma nie tylko mocne oparcie normatywne, ale harmonizuje także z eksponowanym w judykaturze poglądem, uzasadnionym aksjologicznie i ekonomicznie, że wysokość opłat powinna być ściśle sprzężona z nakładem pracy komornika (por. np. uchwały SN z dnia 4 sierpnia 2005 r., III CZP 51/05, z dnia 16 grudnia 2005 r., III CZP 116/05, z dnia 16 października 2008 r., III CZP 90/08, z dnia 12 lutego 2009 r., III CZP 142/08 i z dnia 29 października 2009 r., III CZP 82/09 oraz wyrok TK z dnia 8 maja 2006 r., P 18/05).

Przyjęcie w rozważanym przypadku odmiennej interpretacji, lansowanej niekiedy w piśmiennictwie głównie ze względów pozamerytorycznych, przy użyciu argumentów jurydycznych niezasługujących na aprobatę, prowadziłoby do automatycznej multiplikacji opłat, w zasadzie bez jakiegokolwiek odniesienia do dokonywanych przez komornika czynności (por. uz. uchwały SN z dnia 20 października 2010 r., III CZP 71/10).

Uchwała SN z dnia 18 lipca 2012 r., III CZP 27/12

Standard: 22469 (pełna treść orzeczenia)

Zobacz glosy

Nie ma racjonalnych przesłanek dla pobierania przez komornika kilku opłat egzekucyjnych, zależnie od liczby wierzycieli uczestniczących w egzekucji z nieruchomości. Ponadto art. 49 u.k.s.e. przewiduje opłatę stosunkową, której wysokość jest uzależniona od wartości wyegzekwowanego świadczenia.

Niezależnie od liczby wierzycieli prowadzących egzekucję z nieruchomości opłata egzekucyjna może być zatem ustalona na podstawie wysokości wyegzekwowanego świadczenia, podobnie jak w przypadku, w którym inna egzekucja prowadzona jest kilkoma sposobami i dla wysokości opłaty egzekucyjnej istotny jest końcowy efekt czynności komornika w postaci łącznie wyegzekwowanej sumy. Nie można pomijać także sytuacji dłużnika, który przy innym rozwiązaniu byłby zmuszony nie tylko do zwrotu kosztów na rzecz poszczególnych wierzycieli (kosztów zastępstwa prawnego i poniesionych przez nich wydatków), ale również ponoszenia kilku opłat egzekucyjnych, co byłoby nadmiernym obciążeniem. Takie rozwiązanie w wielu przypadkach godziłoby także w interesy wierzycieli, gdyż przy podziale sumy uzyskanej z egzekucji, niewystarczającej na zaspokojenie wszystkich objętych planem podziału należności, koszty egzekucyjne korzystają z pierwszeństwa zaspokojenia przed sumami egzekwowanymi (art. 1025 § 1 pkt 1 k.p.c.).

Uchwała SN z dnia 20 października 2010 r., III CZP 71/10

Standard: 33916 (pełna treść orzeczenia)