Wierzytelności Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (art. 1025 § 1 pkt 3 i 6 k.p.c.)

Należności Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych z tytułu wypłaconych świadczeń pracowniczych podlegają zaspokojeniu z kwoty uzyskanej z egzekucji w kolejności trzeciej (art. 1025 § 1 pkt 3 k.p.c.) do wysokości sumy kwot najniższego wynagrodzenia za pracę za okres trzech miesięcy, wypłaconych każdemu pracownikowi dłużnika, a w kolejności szóstej (art. 1025 § 1 pkt 6 k.p.c.) w części przewyższającej tę sumę.

Artykuł 10 ustawy z dnia 29 grudnia 1993 r. w razie niewypłacalności pracodawcy stanowił, że wypłata świadczeń pracowniczych ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych powoduje z mocy prawa przejście na Fundusz roszczenia wobec pracodawcy lub masy upadłości o zwrot wypłaconych świadczeń, a przy dochodzeniu zwrotu wypłaconych świadczeń roszczenia Funduszu korzystają z takiej samej ochrony prawnej, jaką odrębne przepisy przewidują dla należności za pracę. Takiej samej treści uregulowanie znalazło się w art. 23 obowiązującej ustawy z dnia 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (Dz.U. Nr 158, poz. 1121). Roszczenia Funduszu o zwrot wypłaconych świadczeń zostały zrównane z roszczeniami pracowniczymi w zakresie ochrony prawnej przewidzianej w odrębnych przepisach dla należności za pracę.

Wypływa stąd wniosek, że należności Funduszu z tytułu wypłaconych świadczeń podlegają zaspokojeniu z sumy uzyskanej z egzekucji w tej samej kolejności, która przewidziana została w art. 1025 § 1 k.p.c. dla należności za pracę, czyli w kolejności trzeciej i szóstej. Na podstawie art. 10 ustawy z dnia 29 grudnia 1993 r. następowało przejście na Fundusz z mocy ustawy istniejących już wcześniej wierzytelności; nie następowała zmiana wierzytelności, lecz zastąpienie dotychczasowego wierzyciela. Podobnie dzieje się na podstawie art. 23 ustawy z dnia 13 lipca 2006 r.; Fundusz nie dochodzi w istocie zwrotu odrębnej wierzytelności powstałej na skutek zaspokojenia roszczeń pracowniczych, lecz wierzytelności przysługujących pracownikom wobec ich pracodawcy, które nabywa z mocy ustawy.

W konsekwencji Fundusz wchodzi w prawa pracownika dochodzącego należności za pracę od pracodawcy, przeciwko któremu toczy się egzekucja, a tym samym ma prawo dochodzić zwrotu należności wypłaconych każdemu z byłych pracowników, czyli Fundusz ma tyle wierzytelności ilu pracownikom wypłacił należność za pracę. Należności Funduszu z tytułu wypłaconych świadczeń pracowniczych podlegają zatem zaspokojeniu z kwoty uzyskanej z egzekucji w kolejności trzeciej do wysokości sumy kwot najniższego wynagrodzenia za pracę za okres trzech miesięcy, wypłaconych każdemu pracownikowi dłużnika, a w kolejności szóstej w części przewyższającej tę sumę.

Plan podziału, w którym komornik uwzględniłby jedynie trzykrotność minimalnego wynagrodzenia jednego pracownika, niezależnie od liczby pracowników, którym Fundusz wypłacił świadczenia byłby wadliwy. Wszystkie należności, o których mowa w art. 1025 § 1 pkt 3 k.p.c., powinny być traktowane jednakowo, przy czym komornik związany jest treścią tytułu wykonawczego. Umieszczając w planie kwotę niższą niż zamieszczona w tytule wykonawczym Funduszu, komornik z naruszeniem art. 804 k.p.c. postąpiłby w sposób sprzeczny z treścią tytułu. Wątpliwości organu egzekucyjnego dotyczące kwestii, czy tytuł wykonawczy nadaje się do wykonania, mogą być rozstrzygnięte w drodze wykładni. Bezsporne jest w piśmiennictwie i judykaturze, że uprawnionym do składania wniosków o wykładnię wyroku oprócz stron procesu jest także organ egzekucyjny, którym jest komornik.

W postępowaniu na skutek zarzutów przeciwko planowi podziału (art. 1028 § 2 k.p.c.) sąd władny jest czynić ustalenia faktyczne dla rozstrzygnięcia, w jakiej części należność Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych podlega zaspokojeniu w trzeciej kolejności, a w jakiej w szóstej kolejności.

Uchwała SN z dnia 29 kwietnia 2008 r., III CZP 28/08

Standard: 22458 (pełna treść orzeczenia)

Wierzytelności Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych z tytułu wypłaconych świadczeń pracowniczych podlegają zaspokojeniu według kolejności przewidzianej w art. 1025 § 1 pkt 3 i 6 k.p.c.

Rozważając wzajemny stosunek przepisów art. 10 ust. 2 ustawy i art. 1025 § 1 k.p.c., trzeba przyjąć, że art. 10 ust. 2 ma charakter normy ogólnej, wyznaczającej zakres ochrony przyznanej przez ustawodawcę roszczeniom Funduszu o zwrot wypłaconych świadczeń. Wykładnia językowa powołanego przepisu nie pozostawia wątpliwości co do tego, że wskazane w nim roszczenia korzystają z analogicznej ochrony, jaką odrębne przepisy przewidują dla należności za pracę. Oznacza to, że art. 10 ust. 2 ustawy zrównuje roszczenia Funduszu o zwrot wypłaconych świadczeń z roszczeniami pracowniczymi w zakresie ochrony prawnej przewidzianej w odrębnych przepisach dla należności za pracę. Wypływa stąd wniosek, że należności Funduszu z tytułu wypłaconych świadczeń podlegają zaspokojeniu z sumy uzyskanej z egzekucji w tej samej kolejności, która przewidziana została w art. 1025 § 1 k.p.c. dla należności za pracę, czyli w kolejności trzeciej i szóstej. Odmienne rozstrzygnięcie rozważanego zagadnienia i zaliczenie wierzytelności Funduszu dopiero do szóstej kategorii pozostawałoby w sprzeczności z treścią art. 10 ust. 2 ustawy, na co trafnie zwrócił uwagę Sąd Okręgowy, podkreślając, że w takim wypadku także należności zabezpieczone hipoteką czy zastawem podlegałyby zaspokojeniu przed wierzytelnościami Funduszu (art. 1025 § 1 pkt 4 i 5 k.p.c.). Dopuszczenie do kolizji wierzytelności Funduszu z należnościami pracowników dłużnika w ramach trzeciej kategorii zaspokojenia (art. 1025 § 1 pkt 3 k.p.c.) sprzyja realizacji zasadniczego celu ustawy, jakim jest zabezpieczenie ryzyka niewypłacalności pracodawcy wobec jego pracowników. Realizacja tego celu służy przede wszystkim pracownikom, wobec czego również dyrektywy wykładni funkcjonalnej przemawiają za przyjęciem, że wierzytelności Funduszu z tytułu wypłaconych świadczeń podlegają zaspokojeniu według kolejności przewidzianej w art. 1025 § 1 pkt 3 i 6 k.p.c.

Uchwała SN z dnia 10 kwietnia 2003 r., III CZP 23/03

Standard: 22457 (pełna treść orzeczenia)