Działania komornika z urzędu w zakresie egzekucji świadczeń alimentacyjnych (art. 1081 k.p.c.)

Zgodnie z art. 1081 § 1 k.p.c., jeżeli egzekucja dotyczy alimentów lub renty mającej charakter alimentów, wierzyciel, kierując wniosek o wszczęcie egzekucji, nie ma obowiązku wskazywać sposobu egzekucji, ani majątku dłużnika, z którego ma być prowadzona. W takim wypadku uważa się, że wniosek dotyczy wszystkich dopuszczalnych sposobów egzekucji, z wyjątkiem egzekucji z nieruchomości.

Według art. 1086 § 1 k.p.c., komornik obowiązany jest z urzędu przeprowadzić dochodzenie w celu ustalenia zarobków i stanu majątkowego dłużnika. Jeżeli środki te okażą się bezskuteczne, organy Policji przeprowadzą na wniosek komornika czynności w celu ustalenia m.in. miejsca pracy dłużnika. Jeżeli w wyniku dochodzenia, o którym mowa w § 1, nie zostaną ustalone dochody dłużnika ani jego majątek, komornik składa wniosek do sądu o nakazanie dłużnikowi wyjawienia majątku (art. 1086 § 3 k.p.c.).

Treść wskazanych wyżej przepisów uzasadnia wniosek, że w postępowaniu egzekucyjnym świadczeń alimentacyjnych znacznie ograniczono działanie zasady dyspozycyjności na rzecz działania komornika jako organu egzekucyjnego z urzędu. W szczególności wierzyciel alimentacyjny nie musi określać we wniosku o wszczęcie egzekucji sposobu jej przeprowadzenia, nie ma obowiązku sprecyzowania praw majątkowych dłużnika, które mają być przedmiotem egzekucji, natomiast komornik jest zobowiązany z urzędu do poszukiwania majątku dłużnika, z którego można egzekwować świadczenia alimentacyjne.

Zasada dyspozycyjności została natomiast zachowana w odniesieniu do egzekucji tych świadczeń prowadzonej z nieruchomości; jej wszczęcie może nastąpić tylko na wniosek wierzyciela, również podjęcie innych czynności w tym postępowaniu, np. dokonanie opisu i oszacowania (art. 942 k.p.c.), czy wyznaczenie licytacji (art. 983 k.p.c.), wymaga wniosku wierzyciela.

Uchwała SN z dnia 18 lipca 2012 r., III CZP 38/12

Standard: 22440 (pełna treść orzeczenia)