Wybór waluty przez wykonawcę (dłużnika solidarnego robót budowlanych (art. 358 § 1 k.c.)

Oceny, czy wybór przez wykonawcę robót budowlanych (V. spółkę z o.o. z siedzibą w W.), jako dłużnika powódki, zapłaty wynagrodzenia w walucie polskiej szkodził pozwanej jako dłużnikowi ponoszącemu wobec powódki solidarną odpowiedzialność z wykonawcą należało dokonać z uwzględnieniem treści umowy łączącej powódkę z wykonawcą. Z tej perspektywy należy stwierdzić, że wykonawca robót budowlanych był uprawniony do dokonania wyboru waluty, w której spełni zobowiązanie. Ponadto dokonał on wyboru w ramach przewidzianych tą umową, zgodnie z normą wyrażoną w art. 358 § 1 k.c.

Czynność wykonawcy (współdłużnika solidarnego) polegająca na wyborze waluty świadczenia nie była czynnością, która zmieniła na niekorzyść pozwanej (inwestora) warunki umowy, w szczególności odnośnie do wysokości świadczenia w postaci wynagrodzenia, skoro miała oparcie w treści tej umowy, która ponadto przewidywała sposób rozliczenia tak spełnionego świadczenia. Nie można więc uznać, aby na skutek tej czynności jednego z dłużników solidarnych uległ zwiększeniu zakres odpowiedzialności pozwanej wobec powódki w stosunku do zakresu tej odpowiedzialności istniejącej przed dokonaniem wyboru świadczenia przez jednego z dłużników solidarnych. Zatem nie można uznać, aby analizowana czynność szkodziła pozwanej w jej relacji z wierzycielem. Nie mogła ona także szkodzić w jej relacji z dłużnikiem solidarnym, gdyż w relacji wewnętrznej pomiędzy nimi pozwana nie traciła prawa do regresu w takim zakresie, w jakim zaspokoiłaby wierzyciela (powódkę).

Niezależnie od powyższego należy wziąć pod uwagę, że wykonawca spełnił wobec powódki część świadczenia. Tego rodzaju czynność jest skuteczna wobec pozostałych współdłużników solidarnych, bowiem w zakresie, w jakim wierzyciel został zaspokojony przez któregokolwiek z dłużników zwolnił pozostałych (art. 366 § 1 k.c.). Przyjęcie, że nie byłby skuteczny wobec innych współdłużników solidarnych wybór jednego ze świadczeń w zobowiązaniu przemiennym dokonany przez jednego z dłużników solidarnych, który ponadto spełnił je w części, oznaczałoby, iż w stosunku do pozostałych współdłużników nie byłoby określone świadczenie, jakie mają oni spełnić wobec wierzyciela, ewentualnie - w razie dokonania przez nich wyboru innego świadczenia - byliby oni zobowiązani do spełnienia innego świadczenia. Uniemożliwiałoby to urzeczywistnienie normy wyrażonej w art. 366 § 1 k.c., tj. zwolnienie ich z obowiązku świadczenia wobec wierzyciela w takim zakresie, w jakim wierzyciel uzyskał już zaspokojenie.

Mimo że art. 368 k.c. stanowi, iż zobowiązanie może być solidarne, chociażby każdy z dłużników był zobowiązany w sposób odmienny, to przepis ten nie uzasadnia przyjęcia, że w zobowiązaniach solidarnych dopuszczalna jest różnica w przedmiocie świadczenia. Wierzyciel jest bowiem uprawniony do żądania - chociażby z różnicami co do miejsca, terminu, czy zakresu - spełnienia tego samego świadczenia wobec wszystkich dłużników.

Wyrok SN z dnia 9 września 2016 r., V CSK 62/16

Standard: 22300 (pełna treść orzeczenia)