Zarzut przedawnienia

Roszczenie istnieje nadal jako skuteczny tytuł do żądania świadczenia, ale traci ochronę prawną, co oznacza, że nie może być dochodzone w sposób przymusowy. Brak zaskarżalności jest przy tym rozumiany szeroko, nie tylko w odniesieniu do braku możliwości skutecznego dochodzenia roszczenia w cywilnym postępowaniu rozpoznawczym, lecz obejmuje wszelkie sposoby przymusowego wykonania zobowiązania, a więc dotyczy również postępowania egzekucyjnego.

Postanowienie SN z dnia 18 stycznia 2019 r., III CZP 63/18

Standard: 71093 (pełna treść orzeczenia)

Zarzut materialno-prawny przedawnienia może być podniesiony tylko wobec istniejącego (wymagalnego) roszczenia.

Wyrok SN z dnia 8 maja 2014 r., V CSK 322/13

Standard: 65596 (pełna treść orzeczenia)

Zobacz glosy

Według znowelizowanego art. 117 § 2 k.c., tak jak na gruncie kodeksu zobowiązań, sam upływ terminu przedawnienia nie wywołuje skutku przedawnienia, lecz powoduje powstanie po stronie tego, przeciw komu przysługuje roszczenie, uprawnienia do uchylenia się od jego zaspokojenia. Oświadczenie w tym przedmiocie ma charakter jednostronnej czynności kształtującej prawo (por. uz. wyroku SN z dnia 19 marca 1997 r., II CKN 46/97). Ten, przeciwko komu roszczenie przysługuje zachowuje więc w zasadzie swobodę skorzystania z przedawnienia, chyba że już uprzednio skutecznie, a więc po upływie terminu przedawnienia, zrzekł się tego zarzutu. Może on podnieść materialny zarzut przedawnienia przed wszczęciem sprawy, jeżeli tylko upłynął termin przedawnienia, ale także w jej toku i wtedy powstaje problem, czy i do kiedy może zostać podniesiony ten zarzut.

Przepisy procesowe uprawniają pozwanego do podniesienia zarzutu przedawnienia dlatego, że w świetle przepisów prawa materialnego strona może dysponować swoimi uprawnieniami. Z drugiej strony prawo procesowe może ograniczać dyspozycyjność materialną, tj. ograniczać czas wykonania praw stron. Innymi słowy, przepis prawa procesowego może ustanowić pozwanemu termin do zgłoszenia zarzutu przedawnienia, po upływie którego w zasadzie nie może on już zostać skutecznie podniesiony (art. 505 § 1, art. 495 § 3, art. 479[14] § 2 i art. 207 § 3 k.p.c.).

Wyrok SN z dnia 30 marca 2011 r., III CSK 165/10

Standard: 53271 (pełna treść orzeczenia)