Kwestia pobierania opłaty sądowej od wniosku o miarkowanie wysokości opłaty egzekucyjnej

Od wniosku o obniżenie opłat egzekucyjnych określonych w art. 49 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (jedn. tekst: Dz.U. z 2016 r., poz. 1138, ze zm.) nie pobiera się opłaty. Wniosek, którego braków nie uzupełniono w terminie podlega odrzuceniu.

Wobec nie uregulowania wprost przez ustawodawcę kwestii pobierania opłaty sądowej od wniosku o miarkowanie wysokości opłaty egzekucyjnej, problematyka ta budzi kontrowersje, które doprowadziły do ukształtowania rozbieżnej praktyki sądowej. Stanowisko doktryny jest również podzielone, przeważa jednak zapatrywanie o braku obowiązku uiszczenia opłaty sądowej od takiego wniosku.

Niewątpliwie wniosek o obniżenie wysokości opłat inicjuje postępowanie z zakresu postępowania egzekucyjnego, mające charakter wpadkowy w stosunku do właściwego postępowania egzekucyjnego, ale u.k.s.c, w dziale dotyczącym opłat egzekucyjnych nie przewiduje opłaty od tego rodzaju wniosku (art. 70-73 u.k.s.c.).

Artykuł 25 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 3 ust. 2 pkt 8 lit. d u.k.s.c. określa obowiązek pobrania opłaty stałej 100 zł od skargi na czynności komornika, jednak jego stosowanie do wniosku o obniżenie wysokości opłat egzekucyjnych jest wątpliwe, wniosek nie jest, bowiem skargą na czynności komornika.

Podstawy do pobrania opłaty nie stanowi także art. 14 ust. 1 i 3 u.k.s.c. przewidujący opłatę podstawową 30 zł, skoro znajduje on zastosowanie jedynie, gdy przepis nakłada obowiązek uiszczenia opłaty, nie określając jej rodzaju i wysokości, a w analizowanym przypadku obowiązku takiego nie przewiduje. Jednocześnie u.k.s.c. przeciwnie niż ustawa z dnia 13 czerwca 1967r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (jedn. tekst: Dz.U. z 2002 r. Nr 9, poz. 88, z późn. zm.) jest oparta na wyrażonej w art. 3 ust.1 zasadzie, iż pismo podlega opłacie tylko wtedy, gdy przepis przewiduje jej pobranie. Oznacza to, iż obowiązku pobrania opłaty się nie domniemywa i nie ma podstaw do konstruowania zasady, iż wszystkie pisma, które wymagają podjęcia czynności przez sąd podlegają opłacie. Jeżeli zatem w ustawach brak regulacji dotyczącej obowiązku uiszczenia opłaty od pisma, należy przyjąć, iż jest ono wyłączone od zasady odpłatności pisma wnoszonego do sądu wynikającej z art. 2 ust. 2 u.k.s.c. (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 24 listopada 2006 r., III CZP 89/06, OSNC 2007, nr 9, poz.128). Okoliczność, zatem, iż art. 95 ust. 1 wymieniając enumeratywnie, jakie pisma sądowe nie podlegają opłacie, pomija w swojej treści wniosek o obniżenie opłaty egzekucyjnej, nie rozstrzyga o obowiązku jej uiszczenia.

Obowiązku pobrania opłaty od analizowanego wniosku nie kreuje u.k.s.e i nie wynika on również z k.p.c. Nie przekonuje koncepcja, iż od wniosku o obniżenie wysokości opłaty egzekucyjnej należy pobrać opłatę w kwocie 100 zł, analogicznie do opłaty obowiązującej od skargi na czynności komornika, skoro w art. 49 ust. 9 u.k.s.e ustawodawca odesłał do odpowiedniego stosowania art. 767-767[4] regulujących tryb postępowania w zakresie skargi na czynności komornika. Kształt tego odesłania wskazuje, bowiem na konkretne przepisy k.p.c., a nie przepisy o skardze na czynności komornika. Wysokość opłat regulowana jest w u.k.s.c, zaś do jej przepisów brak odesłania. Natomiast k.p.c. i u.k.s.c są równorzędnymi aktami normatywnymi, regulującymi odrębne przedmioty.

Ustawodawca mając świadomość objęcia odrębnym aktem prawnym problematyki nakładania na strony obowiązków fiskalnych w związku z prowadzonymi postępowaniami sądowymi i założeń, na których opiera się ta regulacja, nie zdecydował się na analogiczne odesłanie do przepisów o skardze na czynności komornika, lecz ograniczył je jedynie do art. 767-767[4] k.p.c. Regulacja art. 3 ust. 1 u.k.s.c. sprzeciwia się modyfikowaniu w drodze wykładni zakresu odesłania wynikającego z art. 49 ust. 9 u.k.s.e. oraz art. 767[3] k.p.c. i stosowania przepisów u.k.s.c. dotyczących skargi na czynności komornika.

Uchwała SN z dnia 26 października 2016 r., III CZP 63/16

Standard: 21874 (pełna treść orzeczenia)