Wykonywanie czynności egzekucyjnych przez aplikanta komorniczego

Upoważnienie aplikanta komorniczego przez komornika sądowego na podstawie art. 30 ust. 2 w związku z art. 33 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (jedn. tekst: Dz.U. z 2011 r. Nr 231, poz. 1376 ze zm.) do samodzielnego wykonywania określonych czynności egzekucyjnych nie obejmuje wydania postanowienia o ustaleniu kosztów egzekucji i zakończeniu egzekucji. Takie postanowienie podpisane przez aplikanta komorniczego jest nieistniejące.

Zgodnie z art. 30 ust. 2 u.k.s.e., do samodzielnego wykonywania określonych czynności egzekucyjnych, do których upoważniony jest asesor komorniczy, może być upoważniony przez komornika aplikant komorniczy po upływie roku od dnia rozpoczęcia aplikacji komorniczej. Upoważnienie powinno być dokonane w formie pisemnej i wskazywać te czynności.

W art. 33 u.k.s.e. przewidziane zostało uprawnienie komornika do zlecenia asesorowi komorniczemu przeprowadzenia egzekucji w sprawach o świadczenie pieniężne oraz w sprawach o zabezpieczenie roszczenia pieniężnego, przy uwzględnieniu określonej wysokości świadczenia i roszczenia, a w innych sprawach (ust. 2) dokonanie określonych czynności, z wyłączeniem wskazanych w punktach 1 do 6. Z zakresu wskazanych czynności, które komornik może zlecić asesorowi komorniczemu wynika, że wyszczególnienie czynności ma charakter wyczerpujący. W sprawach objętych ust. 1 może on wykonywać wszystkie czynności egzekucyjne, a wyłączenie egzekucji z nieruchomości oraz podjęcia działań wymienionych w ust. 2 dotyczy czynności uznanych przez ustawodawcę za mogące stwarzać trudności, z uwagi na skomplikowany charakter lub dużą wartość świadczenia. Nie ma przeszkód do określenia przez komornika węższego zakresu uprawnienia asesora komorniczego.

Skoro art. 30 ust. 2 u.k.s.e. przewiduje możliwość samodzielnego wykonywania przez aplikanta komorniczego konkretnych („określonych”) czynności egzekucyjnych, to komornik nie może upoważnić go do dokonania czynności należących do kategorii czynności postępowania egzekucyjnego, w tym wydania postanowienia o ustaleniu kosztów postępowania egzekucyjnego. Powoływanie się zatem przez aplikanta komorniczego, przy podejmowaniu czynności należącej do zakresu czynności postępowania egzekucyjnego, na upoważnienie udzielone mu przez komornika nie mogło odnieść zamierzonego skutku. Ponadto ogólnie sformułowane upoważnienie nie określało uprawnienia do wydania postanowienia o ustaleniu kosztów egzekucji. Postanowienie w tej kwestii może w zasadzie być wydane dopiero po zakończeniu egzekucji albo pewnego etapu postępowania egzekucyjnego.

Za czynność egzekucyjną o charakterze faktycznym uznawane jest natomiast ściągnięcie kosztów, dokonywane wraz z dochodzonym roszczeniem (por. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 13 lipca 2011 r., III CZP37/11, OSNC 2012, nr 3, poz. 32).

Wykonywanie czynności egzekucyjnych przez aplikanta komorniczego stanowi wyjątek od obowiązku osobistego ich wypełniania przez komornika, a zatem upoważnienie powinno być ściśle określone.

Wskazanie „określonych czynności egzekucyjnych” oraz zastrzeżenie pisemnej formy upoważnienia oznacza, że upoważnienie powinno określać czynności, które aplikant może wykonywać. Nie spełnia tych wymagań stwierdzenie, że upoważnienie dotyczy „czynności egzekucyjnych, niezbędnych do prawidłowego postępowania egzekucyjnego w niniejszej sprawie”

Dopuszczalność wykonywania czynności egzekucyjnych przez aplikanta komorniczego podyktowana była względami szkoleniowymi, praktycznym przyuczaniem się do wykonywania zadań komornika. Stosownie do § 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 21 grudnia 2007 r. w sprawie organizacji i przebiegu aplikacji komorniczej (Dz.U. Nr 244, poz. 1804 ze zm.) aplikant komorniczy odbywa praktykę u komornika, której celem jest zapoznanie się z całokształtem czynności należących do zakresu obowiązków komornika, w szczególności przygotowuje projekty dokumentów sporządzanych w poszczególnych sprawach przez komornika sadowego. Przyznanie mu uprawnienia do wykonania samodzielnie określonych czynności stanowi kolejny, zaawansowany etap szkolenia. Aplikant może również wykonywać czynności związane z obsługą kancelarii komorniczej o charakterze technicznym, w ramach łączącej go z komornikiem umowy o pracę (art. 36 ust. 2 u.k.s.e.), bez upoważnienia ze strony komornika.

Uchwała SN z dnia 6 czerwca 2014 r., III CZP 26/14

Standard: 21867 (pełna treść orzeczenia)

Zobacz glosy