Bezzasadne uniemożliwienie dysponowania rachunkiem przez osoby niebędące egzekwowanymi dłużnikami

Zawiadomienie o egzekucji skierowane do banku stanowi czynność egzekucyjną i co do zasady nie może być dodatkowo jeszcze - jeżeli jest w pełni legalne, samodzielnie - weryfikowane przez bank prowadzący rachunek dłużnika z tym założeniem, że skutki prawne zajęcia pojawią się dopiero po takiej weryfikacji. Odmienne stanowisko podważa jurydyczny i pragmatyczny sens egzekucji z rachunku bankowego, skoro także dłużnik zawiadamiany jest przez komornika o dokonanym zajęciu jego rachunku (art. 889 § 1 pkt 2 k.p.c.).

Jeżeli po otrzymaniu przez bank zawiadomienia komorniczego o zajęciu na podstawie art. 889 § 1 pkt 1 k.p.c., zgodnie z jego treścią dojdzie do odmowy przez bank wypłaty innemu posiadaczowi rachunku niż egzekwowany dłużnik, (art. 725 k.c.), to bank będzie mógł - w ewentualnym procesie odszkodowawczym wytoczonym mu przez tego posiadacz - bronić się zarzutem braku bezprawności działania (ewentualnie brakiem winy), skoro we właściwy sposób doszło w pewnym okresie do wykonania zawiadomienia komorniczego.

Ryzyko uniemożliwienia dysponowania własnym rachunkiem przez osoby niebędące egzekwowanymi dłużnikami nie musi zatem obciążać banku (por. art. 727 k.c.), a otwiera się tu może skierowania roszczenia odszkodowawczego, np. wobec komornika (art. 23 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji; Dz. U. z 2011 r. Nr 231, poz. 1376 z późn. zm.). Spowodowane zawiadomieniem komorniczym skutki zajęcia egzekucyjnego następują jedynie w stosunku do dłużnika wskazanego w tytule wykonawczym, a nie wobec osoby trzeciej noszącej identyczne nazwisko i imię jak dłużnik. Wobec osoby trzeciej pojawia się jedynie stan niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania przez bank (art. 471 k.c.), za którego spowodowanie bank nie musi odpowiadać.

Należy podzielić stanowisko skarżącego, że przy określaniu rozmiaru szkody należało brać pod uwagę przywilej egzekucyjny posiadaczy rachunków oszczędnościowych, określony w art. 54 § 1 prawa bankowego z 1997 r. Przepis ten określa kwotę wolną od zajęcia egzekucyjnego i posiadacz rachunku może tą kwotą dysponować niezależnie od dokonanego zajęcia rachunku na podstawie art. 889 k.p.c.

Wyrok SN z dnia 9 lipca 2015 r., I CSK 445/14

Standard: 21846 (pełna treść orzeczenia)