Egzekucja z rachunku bankowego

Nie można zgodzić się z pozwaną, że z przepisu art. 889 § 1 k.p.c. wynika, iż zajecie rachunku bankowego obejmuje jedynie dodatnią stronę rachunku bowiem zajęcie dotyczy tylko aktywów, które mogą pokryć należności, a zatem nie pasywów. Wszak zgodnie z art. 889 k.p.c. z chwilą doręczenia zawiadomienia o zajęciu bank obowiązuje ustawowy zakaz dokonywania wypłat z rachunku do wysokości zajętej wierzytelności. Zakaz wypłat dotyczy również i tych kwot, które zdaniem banku nie należą się posiadaczowi rachunku (por. wyrok SA w Warszawie z dnia 20.04.2001r., I ACa 1367/00).

Jeśli na rachunku znajdują się środki, które należą się bankowi, np. z tytułu umowy kredytu, wówczas bank nie może znajdować się w pozycji uprzywilejowanej w stosunku do innych wierzycieli i wypłacać środków na swoją rzecz, a powinien – tak jak wierzyciel egzekwujący – uzyskać tytuł wykonawczy i przyłączyć się do egzekucji. Postanowienia umowy kredytu zawartej między bankiem a dłużnikiem pozwalające bankowi zaliczyć wpływające środki na rachunek na poczet spłaty kredytu w chwili zajęcia muszą ustąpić pierwszeństwa przepisom kodeksu postępowania cywilnego o przekazywaniu wpływów na rachunek komornikowi.

Ponadto należy wskazać, że nawet jeśli na rachunku istnieje saldo debetowe przez okres zajęcia rachunku to wszelkie wpłaty na rachunek stanowią w chwili wpływu na rachunek aktywa (wartość dodatnią) w rozumieniu realnych środków pieniężnych, które mogą zostać rozliczone przez komornika między wierzycieli. Natomiast środki te zostały z naruszeniem przepisów o zajęciu wierzytelności z rachunku przeniesione przez bank na poczet pasywów, tj. przez zaliczenie na poczet ujemnego salda debetowego, a zatem bank nie respektował zakazu wypłat kwot z zajętego rachunku i nie przekazał wpłat komornikowi.

Należy nadmienić, że zarządzenia i instrukcje banku dotyczące rozliczania wpłat w przypadku zadłużenia klienta mają znaczenie wewnętrzne między bankiem a klientem, ale nie mogą naruszać przepisów o obowiązkach banku w przypadku zajęcia wierzytelności z rachunków bankowych.

Nie był także słuszny zarzut pozwanej, że wierzyciel powinien uzyskać odrębne zajęcie co do wierzytelności stanowiących wpływy na rachunek bankowy w przypadku debetu, by zająć kwoty wpływające na taki rachunek przy saldzie ujemnym. Stanowisko takie nie znajduje oparcia we wskazanych powyżej przepisach skoro zajęcie dotyczy nie tylko kwot, które na dzień zajęcia faktycznie były na rachunku, ale także kwot, które wpłyną po dacie zajęcia. Zakaz dowolnej wypłaty kwot wpływających na rachunek po dniu zajęcia nie zależny od tego, czy na rachunku jest saldo dodatnie czy ujemne (por. wyrok SA w Gdańsku z dnia 07 lutego 2013r., V ACa 1044/12).

Wyrok SA w Krakowie z dnia 30 stycznia 2019 r., I AGa 257/18

Standard: 58476 (pełna treść orzeczenia)

Egzekucja z rachunku bakowego jest w gruncie rzeczy szczególną odmianą egzekucji z wierzytelności. Egzekucja z wierzytelności, a w ślad za tym i z rachunku bankowego - bo przecież właściciel rachunku bankowego ma wierzytelność do banku, ma prawo żądać wypłaty środków tam zgromadzonych - polega na tym, że jeżeli dłużnik egzekwowalny ma określoną wierzytelność, określone uprawnienie, to on nie może jej sam wykonać. Natomiast wykonuje je komornik na rzecz wierzyciela egzekwującego, mając takie samo uprawnienie, jakie miałby dłużnik egzekwowalny.

Jeżeli dłużnik egzekwowalny nie miałby jakiegoś uprawnienia, to nie może go również wykonać komornik w drodze egzekucji, bo miałby wtedy więcej praw niż sam dłużnik, czyli w ramach egzekucji egzekwował by coś, czego dłużnikowi robić nie wolno, czego by sam dłużnik by nie dokonał. Czyli realizowałby jakieś prawa, które nie służyłyby dłużnikowi.

Wyrok SA w Krakowie z dnia 30 maja 2018 r., I ACa 1600/17

Standard: 21844 (pełna treść orzeczenia)