Alimenty w planie podziału sumy uzyskanej w egzekucji (art. 1025 § 1 pkt 2 i art. 1026 k.p.c.)

Należności alimentacyjne stwierdzone tytułem wykonawczym złożonym przez wierzyciela na podstawie art. 1036 k.p.c. podlegają zaspokojeniu w kolejności określonej w art. 1025 § 1 pkt 2 k.p.c.

Z brzmienia art. 1023 § 2 k.p.c. wynika zasada nakazująca sporządzanie planu podziału sumy uzyskanej w egzekucji świadczeń pieniężnych w wypadku, gdy suma ta nie wystarcza na zaspokojenie wszystkich wierzycieli. Sporządzenie planu jest obligatoryjne przy egzekucji z nieruchomości, a wierzytelności ujmowane w planie podziału zawsze podlegają zaspokojeniu według ustalonej w ustawie kolejności. Kwestie z tym związane reguluje art. 1025 k.p.c., według reguły uprzywilejowania różnych rodzajowo należności i proporcjonalności zaspokojenia wierzytelności korzystających z tej samej kolejności zaspokojenia.

Artykuł 1036 k.p.c. pełni inną funkcję; określa on wyłącznie, jacy wierzyciele, oprócz wierzycieli egzekwujących, są uprawnieni do uczestniczenia w planie podziału sumy uzyskanej z egzekucji. Treść tego przepisu nie ma znaczenia dla wykładni art. 1025 k.p.c., jeżeli zatem wierzyciel spełni wymagania określone w art. 1036 k.p.c. i jest uprawniony do udziału w podziale sumy uzyskanej z egzekucji, to o kolejności zaspokojenia jego wierzytelności rozstrzyga wyłącznie jej rodzaj, stosownie do treści art. 1025 k.p.c.

W orzecznictwie prezentowane było też stanowisko, że art. 1025 k.p.c. określa nie tylko w sposób ścisły kolejność zaspokojenia wierzycieli, ale wyklucza również odstąpienie od wskazanej w nim kolejności zaspokojenia wierzycieli przez zastosowanie art. 5 k.c. (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 lutego 1999 r., I CKN 1011/98, nie publ.). Nie ma zatem podstaw dla stanowiska, że nieuczestniczenie wierzyciela w czynnościach podejmowanych w toku postępowania egzekucyjnego może uzasadniać zmianę kolejności zaspokajania wierzytelności określoną w art. 1025 k.p.c., a wierzyciel ma prawo skorzystania z możliwości przewidzianej w art. 1036.

Poza tym przepisy regulujące postępowanie egzekucyjne preferują w inny sposób wierzycieli egzekwujących. Przykładowo, poniesione przez nich wydatki stanowią koszty postępowania egzekucyjnego i korzystają z pierwszeństwa zaspokojenia (art. 1025 § 1 pkt 1 k.p.c.). Wierzycieli tych uwzględnia się w planie podziału sumy uzyskanej z egzekucji z urzędu i nie muszą w związku z tym dokonywać jakichkolwiek czynności wymaganych od innych wierzycieli. Ponadto przepisy szczególne regulujące poszczególne sposoby prowadzenia egzekucji przyznają im szerszy zakres ochrony w związku z dokonaniem zajęcia na ich rzecz (zob. np. art. 885 k.p.c.).

Uchwała SN z dnia 26 listopada 2009 r., III CZP 104/09

Standard: 22530 (pełna treść orzeczenia)

Nie można zgodzić się z poglądem że art. 1026 § 1 k.p.c. pozwala na czynienie różnicy między bieżącymi a zaległymi świadczeniami alimentacyjnymi na korzyść świadczeń bieżących. Przepis art. 1026 § 1 k.p.c. dostosowany został do sytuacji prawnej wprowadzonej przez art. 125 § 1 k.p.c. i art. 137 k.r.o., w których skrócono okres przedawnienia świadczeń alimentacyjnych - nawet stwierdzonych prawomocnym orzeczeniem - do trzech lat. Nie zachodziła zatem wyraźna potrzeba uprzywilejowania w planie podziału bieżących świadczeń alimentacyjnych.

Postanowienie SN z dnia 30 lipca 1965 r., II CZ 68/65

Standard: 21831