Wyrok pozbawiający wykonalności tytuł wykonawczy przeciwko spółce jawnej (art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c.)

Wyrok pozbawiający wykonalności tytuł wykonawczy wydany przeciwko spółce jawnej z powodu wygaśnięcia zobowiązania (art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c.) pozbawia wierzyciela uprawnienia do prowadzenia egzekucji także przeciwko wspólnikowi na podstawie tytułu wykonawczego opartego na art. 778[1] k.p.c.; wspólnikowi przysługuje wtedy wniosek o umorzenie postępowania egzekucyjnego na podstawie art. 825 pkt 2 k.p.c.

Istota skutku kształtującego wyroku uwzględniającego powództwo oparte na art. 840 k.p.c. polega - jak przyjmuje się w doktrynie - na zmianie istniejącego stanu prawnego przez pozbawienie wierzyciela uprawnienia do egzekucji (prawa do zaspokojenia w drodze egzekucji). W judykaturze rozwijającej ten pogląd wskazuje się, że celem powództwa opozycyjnego jest udaremnienie możliwości przeprowadzenia egzekucji na podstawie określonego tytułu wykonawczego. Stanowi ono środek obrony przed egzekucją i dlatego powód w pełni osiąga cel związany z tym powództwem, uzyskując wyrok pozbawiający tytuł wykonawczy wykonalności (por. wyrok SN z dnia 12 lutego 2015 r., IV CSK 272/14, nie publ.). Skutek ten, jak każdy skutek kształtujący, oddziałuje co do zasady erga omnes w tym znaczeniu, że każdy musi respektować zmianę sytuacji prawnej polegającą na pozbawieniu wierzyciela uprawnienia do prowadzenia egzekucji.

Pozbawienie to dotyczy jednak uprawnienia do prowadzenia egzekucji na podstawie tego tytułu wykonawczego, który został wyrokiem pozbawiony wykonalności, zgodnie bowiem z art. 840 § 1 k.p.c. powództwo opozycyjne kieruje się przeciwko temu tytułowi wykonawczemu, którym jest co do zasady tytuł egzekucyjny zaopatrzony w klauzulę wykonalności (art. 776 k.p.c.).

Tytuły wykonawcze powstałe przez nadanie klauzuli wykonalności wyrokowi wydanemu przeciwko spółce i nadanie klauzuli wykonalności temu wyrokowi przeciwko wspólnikowi tej spółki nie są tymi samymi tytułami wykonawczymi.

Uchwała SN z dnia 16 lutego 2017 r., III CZP 99/16

Standard: 21814 (pełna treść orzeczenia)