Swoboda kształtowania treści stosunku pracy w drodze umowy o pracę (art. 18 § 1 i 2 k.p.)

ZUS może bez względu na nazwę umowy i jej postanowienia ustalić jej rzeczywisty charakter i istniejący tytuł ubezpieczenia. Swoboda stron do kształtowania umów nie jest nieograniczona – nie można w ten sposób unikać stosowania ustawy (również w zakresie uiszczania obligatoryjnych składek ubezpieczeniowych przez ich płatnika). Decydujące znaczenie przypisać należy formalnym postanowieniom umowy i okolicznościom faktycznym związanym z ich wypełnianiem (por. np. postanowienia SN: z 14 stycznia 2021 r., I USK 15/21; z 16 czerwca 2020 r., I UK 217/19 i z 10 grudnia 2020 r., II UK 403/19).

Wyrok SN z dnia 7 września 2022 r., I NSNc 530/21

Standard: 71688 (pełna treść orzeczenia)

Wyłączenie stosowania art. 18 § 1 k.p. do czynności z zakresu prawa pracy może wynikać wprost z treści przepisu lub z jego charakteru (funkcji). Przykładem wyłączenia jest art. 291 § 4 k.p. zakazujący skracania i przedłużania terminów przedawnienia. Jest to przepis ściśle bezwzględnie obowiązujący (ius cogens) i do jego naruszenia stosuje się sankcję nieważności (art. 58 k.c. w zw. z art. 300 k.p.).

Wyrok SN z dnia 12 marca 2020 r., II PK 197/18

Standard: 63376 (pełna treść orzeczenia)