Wyłączenie odpowiedzialności ubezpieczyciela z powodu rażącego niedbalstwa ubezpieczającego

W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2015 roku (V CSK 217/14) stwierdzono, że rażące niedbalstwo, o którym mowa w art. 827 § 1 k.c., można przypisać w wypadku nieprzewidywania szkody jako skutku m.in. zaniechania ubezpieczającego, o ile doszło do przekroczenia elementarnych zasad staranności.

Rażące niedbalstwo jest kwalifikowaną postacią braku staranności w przewidywaniu skutków działania i jest to takie zachowanie, które wręcz graniczy z umyślnością i nie może być traktowane za równoznaczne z pojęciem „należytej staranności”, o którym mowa w art. 355 k.c.

Wyrok SO w Szczecinie z dnia 8 kwietnia 2017r., VIII Ga 83/16

Standard: 44634 (pełna treść orzeczenia)

Odnosząc się do utrwalonego orzecznictwa Sądu Najwyższego, które Sąd Okręgowy podziela rażące niedbalstwo w kontekście łączącej strony umowy musiałoby graniczyć z umyślnością. Ubezpieczyciel może odmówić wypłaty odszkodowania, jeśli szkoda wynikła z „rażącego niedbalstwa" swojego klienta. „Rażące niedbalstwo" oznacza zaniedbania znajdujące się już na granicy winy umyślnej (wyrok SN z dnia 22 kwietnia 2004 r., II CKN 142/03)

O rażącym niedbalstwie można mówić w wypadku nieprzewidywania szkody jako skutku działania lub zaniechania ubezpieczającego, o ile doszło do przekroczenia podstawowych, elementarnych zasad staranności, a ocena, czy zasady takie przekroczono winna być dokonywana zawsze w okolicznościach konkretnego wypadku (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 maja 2005 r., sygn. akt III CK 522/04).

O stopniu niedbalstwa świadczy dodatkowo stopień staranności, jakiego w danych okolicznościach można wymagać od sprawcy. Niezachowanie podstawowych, elementarnych zasad ostrożności, które są oczywiste dla większości rozsądnie myślących ludzi, stanowi o niedbalstwie rażącym.

Zgodnie z orzeczeniem Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 2006 r., V CSK 90/05), rażące niedbalstwo zachodzi wówczas, gdy stopień naganności drastycznie odbiega od modelu właściwego w danych warunkach zachowania się dłużnika. Natomiast brak stwierdzenia tak ujętej winy oznacza, że ubezpieczający nawet jeśli dopuścił się określonego zaniedbania w sposób zawiniony, jest uprawniony – a zakład ubezpieczeń zobowiązany – do odszkodowania.

Wyrok SO w Szczecinie z dnia 30 marca 2017 r., VIII Ga 177/16

Standard: 44635