Niezależność władzy sądowniczej od innych władz
Odrębność i niezależność władzy sądowniczej od innych władz (art. 173 konstytucji) Prawo do sądu niezawisłego, niezależnego i bezstronnego
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
W polskim porządku prawnym sprawowanie wymiaru sprawiedliwości, a więc również orzekanie o odpowiedzialności karnej, jest wyłączną domeną sądów (art. 175 ust.1 Konstytucji). Żaden inny organ władzy publicznej nie może go sprawować, przejmując kompetencje sądów, ingerując w działanie wymiaru sprawiedliwości lub w nim uczestniczyć. Sąd Najwyższy wykonując swoje zadania z tego zakresu ma obwiązek realizować je w zgodzie z zapisami Konstytucji – jako władza niezależna i odrębna od innych władz, sprawowana przez niezawisłych sędziów podlegających tylko Konstytucji i ustawom (art. 173 i art. 178 ust. 1 Konstytucji), a tym samym niepodlegającym poleceniom, nakazom i dyspozycjom innych organów władzy publicznej.
Z zakresu kompetencji Trybunału Konstytucyjnego, wynikającego z art. 188 ust. 1 pkt 1 Konstytucji RP, wynika że Trybunał Konstytucyjny orzeka w sprawach zgodności ustaw i umów międzynarodowych z Konstytucją. Oznacza to w konsekwencji, że przedmiotem kognicji jest treść ustawy, a nie sposób jej zastosowania przez sądy. Trybunał Konstytucyjny nie bierze udziału w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości; zgodnie z art. 175 Konstytucji wymiar sprawiedliwości w Rzeczypospolitej Polskiej sprawują Sąd Najwyższy, sądy powszechne, sądy administracyjne oraz sądy wojskowe. Nie może więc orzekać w sprawach dotyczących rozstrzygania konkretnych sporów prawnych (sporów ze stosunków prawnych) i w konsekwencji, zgodnie z Konstytucją, kompetencje Sądu Najwyższego i Trybunału Konstytucyjnego są rozdzielne i nie dotyczą tego samego zakresu rozstrzygnięć. Sąd Najwyższy nie ma władzy derogowania przepisów ustawy (orzekania o utracie mocy obowiązującej przepisów), a Trybunał Konstytucyjny nie ma władzy rozstrzygania w sprawie konkretnego sporu prawnego, decydując o tym, jak prawo powinno zostać zastosowane w danej sytuacji prawnej.
Wyrok SN z dnia 6 czerwca 2023 r., II KK 96/23
Standard: 74437 (pełna treść orzeczenia)
Ochrona niezawisłości wymiaru sprawiedliwości zakłada co do zasady, że funkcje sądownicze są wykonywane w sposób całkowicie niezależny; sądy nie podlegają żadnej hierarchii służbowej i nie są komukolwiek podporządkowane ani nie otrzymują nakazów czy wytycznych z jakiegokolwiek źródła, a tym samym są chronione przed jakąkolwiek ingerencją lub naciskami zewnętrznymi mogącymi zaszkodzić niezależności osądu ich członków i wpływać na ich rozstrzygnięcia. Poszanowanie gwarancji niezawisłości i bezstronności wymaganych na mocy prawa Unii zakłada istnienie zasad pozwalających wykluczyć w odczuciu podmiotów prawa wszelką uzasadnioną wątpliwość co do niezależności danego organu od czynników zewnętrznych i jego neutralności względem danych interesów [zob. podobnie w szczególności wyroki: z dnia 27 lutego 2018 r., Associação Sindical dos Juízes Portugueses, C-64/16; z dnia 25 lipca 2018 r., Minister for Justice and Equality, C‑216/18; z dnia 24 czerwca 2019 r., Komisja/Polska, C-619/18; a także z dnia 21 grudnia 2021 r., Euro Box Promotion i in., C-357/19, C‑379/19, C-547/19, C-811/19, C-840/19].
Wyrok TSUE z dnia 24 marca 2022 r., C-245/20
Standard: 84000 (pełna treść orzeczenia)
Standard: 53949
Standard: 2660