Zapobieganie szkodom pochodzenia górniczego
Żądanie odwrócenia grożącego niebezpieczeństwa (art. 439 k.c.) Odpowiedzialność za szkody wyrządzone ruchem zakładu górniczego
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
Zgodnie z art. 150 Pr.g.g., przepisy działu VIII Prawa geologicznego i górniczego, dotyczące naprawienia szkód górniczych stosuje się odpowiednio do zapobiegania im. Powód oparł więc swoje żądanie wobec pozwanego zakładu górniczego, mające na celu zrefundowanie kosztów przedsięwzięć zapobiegającym ewentualnym przyszłym szkodom, na art. 144, 145 i 148 Pr.g.g.
Według art. 144 ust. 1 i 3, właściciel nie może sprzeciwić się zagrożeniom spowodowanym ruchem zakładu górniczego, który jest prowadzony zgodnie z Prawem geologicznym i górniczym, ale może żądać naprawienia wyrządzonej tym ruchem szkody, też na podstawie tego Prawa, jednak z uwzględnieniem zasad określonych w kodeksie cywilnym. Artykuł 145 przewiduje, że jeżeli Prawo geologiczne i górnicze nie stanowi inaczej, do naprawienia szkód, o których stanowi art. 144, stosuje się przepisy kodeksu cywilnego, a według art. 148 Pr.g.g., jeżeli poszkodowany poniósł nakłady na naprawienie szkody, odszkodowanie ustala się z uwzględnieniem wartości uzasadnionych nakładów.
Wspomniane przepisy Prawa geologicznego i górniczego wraz z odpowiednimi przepisami kodeksu cywilnego stanowią podstawę materialno-prawną roszczenia powoda. Przybrało ono charakter roszczenia odszkodowawczego, jednak jego podstawą faktyczną stało się przedsięwzięcie przez powoda czynności zabezpieczających budowany dom przed przyszłymi szkodami, miało więc źródło w działaniach prewencyjnych. Poza podstawą prawną takich działań, którą jest art. 150 Pr.g.g., należy wymienić art. 439 k.c., będący ogólnym roszczeniem zapobiegawczym, mającym tradycje w dawnym sąsiedzkim cautio damni infecti, opartym na z założeniu, że korzystniejsze jest zapobieżenie szkodzie niż doprowadzenie do niej. (...).
Wyrok SN z dnia 20 lutego 2018 r., V CSK 257/17
Standard: 21422 (pełna treść orzeczenia)
Odpowiedzialność za szkody uregulowana jest w art. 144-152 ustawy z dnia 9 czerwca 2016 r.- Prawo górnicze i geologiczne (tj. Dz. U. z 2015.196 z późn. zm. - zwane dalej prawem górniczym). Art. 144 ust. 1 stanowi, że właściciel nie może się sprzeciwić zagrożeniom spowodowanym ruchem zakładu górniczego, który jest prowadzony zgodnie z ustawą. Może on jednak żądać naprawienia wyrządzonej tym ruchem szkody na zasadach ogólnych.
Art. 144 ust. 3 i art. 145 prawa górniczego odsyła do przepisów Kodeksu Cywilnego, art. 150 prawa górniczego stanowi, że przepisy o naprawianiu szkód stosuje się odpowiednio do zapobiegania tym szkodom. Błędnie, w ocenie Sądu Apelacyjnego sąd pierwszej instancji powołał się na art. 435 kc. Artykuł ten dotyczy bowiem naprawienia już wyrządzonej szkody, a uszło uwagi sądu pierwszej instancji, że szkoda na nieruchomości powoda jeszcze nie powstała. Dlatego też, zdaniem Sądu Apelacyjnego w sprawie może mieć zastosowanie jedynie art. 439 k.c., który dotyczy zapobiegania szkodzie.
Zgodnie z art. 439 k.c. ten, komu wskutek zachowania się innej osoby, w szczególności wskutek braku należytego nadzoru nad ruchem kierowanego przez nią przedsiębiorstwa lub zakładu zagraża bezpośrednio szkoda, może żądać ażeby osoba ta przedsięwzięła środki niezbędne do odwrócenia grożącego niebezpieczeństwa, a w razie potrzeby także, by dała odpowiednie zabezpieczenie. Należało zatem rozważyć czy w okolicznościach niniejszej sprawy powodowi zagraża bezpośrednio szkoda wywołana ruchem zakładu górniczego, prowadzonego zgodnie z ustawą.
W obecnym stanie prawnym ruch zakładu górniczego może odbywać się tylko na podstawie planu ruchu zakładu górniczego zatwierdzonego w drodze decyzji właściwego organu nadzoru górniczego (art. 105 i 108 prawa górniczego). Zdaniem Sądu Apelacyjnego tylko w razie sporządzenia planu ruchu, zatwierdzonego przez właściwy organ nadzoru górniczego, można zasadnie mówić o tego rodzaju wysokim stopniu prawdopodobieństwa bezpośredniego zagrożenia szkodą w efekcie następstw planowanego ruchu zakładu górniczego by na podstawie art. 439 kc uwzględnić powództwo zmierzające do zobowiązania osoby wskazanej w tym przepisie do przedsięwzięcia środków niezbędnych do odwrócenia grożącego niebezpieczeństwa, to jest by za zasadne uznać powództwo o zwrot kosztów wykonanych robót profilaktycznych. (Stanowisko podobne wyraził już Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 19 lutego 2016 r., sygn. akt V ACa 514/15).
Wyrok SA w Katowicach z dnia 25 października 2016 r., I ACa 4/16
Standard: 21423 (pełna treść orzeczenia)