Zbieg roszczeń z art. 438 k.c. z roszczeniami z bezpodstawnego wzbogacenia

Zbieg roszczenia przewidzianego w art. 438 k.c. z roszczeniami z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia nie jest wyłączony (art. 414 k.c.).

W myśl art. 414 k.c. przepisy tytułu V, zawierającego uregulowanie bezpodstawnego wzbogacenia, w tym także nienależnego świadczenia, nie uchybiają przepisom o obowiązku naprawienia szkody, a zatem roszczenie z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia (nienależnego świadczenia) może wystąpić w zbiegu z roszczeniami odszkodowawczymi.

Nie wnikając w dyskusję na temat zawartości normatywnej pojęcia "przepisów o obowiązku naprawienia szkody", nie budzi wątpliwości zbieg roszczenia z art. 438 k.c. z roszczeniem z tytułu czynu niedozwolonego. Pomimo, że roszczenie wynikające z dyspozycji art. 438 k.c., nie jest objęte zakresem czynów niedozwolonych w ścisłym ujęciu tej instytucji, a stanowi - o czym była już mowa - sui generis roszczenie odszkodowawcze, to jednak nie powinno być wątpliwości, że co do zasady - ze względu na ogólne sformułowanie art. 414 k.c. o obowiązku naprawienia szkody - może w określonych okolicznościach faktycznych, pozostawać w zbiegu z roszczeniami wynikającymi z bezpodstawnego wzbogacenia (nienależnego świadczenia).

Należy zauważyć, że w przypadku zbiegu roszczenia z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia (nienależnego świadczenia) z roszczeniami odszkodowawczymi, co do zasady, uprawniony decyduje o alternatywnym wyborze jednego z tych roszczeń.

Powód zgodnie z zasadą: "da mihi factum, dabo tibi ius", dokonuje wyboru roszczenia, wskazując okoliczności faktyczne, które uzasadniają jego żądanie (por. art. 187 § 1 pkt 2 k.p.c.). Nie jest konieczne, aby określił kwalifikację prawną, co należy do kompetencji sądu orzekającego. W braku wskazań ze strony żądającego, na sądzie ciąży obowiązek dokonania takiej, dopuszczalnej prawnie, kwalifikacji zdarzenia, która w największym stopniu uwzględniałaby interes uprawnionego.

Wyrok SN z dnia 14 stycznia 2015 r., II CSK 248/14

Standard: 21418 (pełna treść orzeczenia)