Pytanie prawne do Sądu Najwyższego

W razie zaaprobowania przez sąd określonego poglądu, nawet w kwestii cechującej się dużym stopniem skomplikowania jurydycznego, opatrzonej rozbieżnymi poglądami orzecznictwa i nauki prawa, nie zachodzą podstawy do przedstawienia zagadnienia prawnego do rozstrzygnięcia. Instytucja pytań prawnych nie służy bowiem do potwierdzania wyboru poglądu, o którego trafności sąd wyraził już swoje przekonanie, lecz ma na celu rozstrzyganie poważnych zagadnień, co do których sąd nadal żywi wątpliwości uzasadnione skalą tkwiącego w nich problemu prawnego (zob. postanowienie SN z 25 stycznia 2022 r., III CZP 72/22).

Stanowisko zajęte przez sąd, a odzwierciedlone w orzeczeniu, staje się prawem; zwrócenie się do Sądu Najwyższego o rozstrzygnięcie zagadnienia prawnego, mimo że sędzia rozstrzygnął je już in pectore, stwarzałoby natomiast ryzyko związania sądu powszechnego innym, wyrażonym następnie w uchwale poglądem, sprzecznym z ukształtowanym już, wewnętrznym przekonaniem, którego jedynie potwierdzeniu miało w istocie służyć przedstawienie problemu jurydycznego Sądowi Najwyższemu.

Postanowienie SN z dnia 12 października 2023 r., III CZP 5/23

Standard: 80227 (pełna treść orzeczenia)

Wydanie uchwały jest dopuszczalne i usprawiedliwione w sytuacji, w której przedstawione Sądowi Najwyższemu zagadnienie prawne ma charakter abstrakcyjny, dotyczy wykładni prawa, a jego samodzielne rozstrzygnięcie przez sąd pytający jest niemożliwe lub utrudnione przy uwzględnieniu dotychczasowego dorobku orzecznictwa i nauki prawa oraz przyjętych reguł wykładni norm prawnych.

Przedstawione zagadnienie musi także pozostawać w rzeczywistym, integralnym związku z istotą sprawy rozpoznawanej przez sąd je formułujący i z jego własnymi ustaleniami faktycznymi, a także mieć realne znaczenie dla wyniku sprawy; ciężar wykazania tych przesłanek spoczywa na sądzie zadającym pytanie prawne (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z 8 sierpnia 2012 r., III CZP 43/12).

Analiza zagadnień teoretycznych, oderwanych od okoliczności danej sprawy, których rozstrzygnięcie nie przekłada się bezpośrednio na rezultat rozpoznania środka odwoławczego, uzasadnia odmowę podjęcia uchwały (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z 6 listopada 1998 r., III CZP 35/98).

Postanowienie SN z dnia 12 kwietnia 2023 r., III CZP 102/22

Standard: 69737 (pełna treść orzeczenia)