Podstawy wydania i skutki wyroku konstytutywnego
Wyrokowanie (art. 316 – 332 k.p.c.)
Wyrok konstytutywny może być wydany, jedynie w razie ustawowego upoważnienia do sądowego ukształtowania stosunków prawnych i wystąpienia stanów faktycznych przewidzianych przez przepisy materialno-prawne.
Nie może zatem zapaść takie orzeczenie w zakresie stosunków, co do których normy prawa cywilnego nie przewidują ingerencji sądu w postaci przekształcenia prawa.
Wyrok SA w Białymstoku, z dnia 18 grudnia 2014 r., I ACa 513/14
Standard: 22241 (pełna treść orzeczenia)
Większość orzeczeń konstytutywnych działa pro futuro, nie jest to jednak zasada bez wyjątków. Przykładowo, orzeczenia uchylające uchwały w spółdzielniach czy spółkach są orzeczeniami konstytutywnymi ex tunc.
Z uwagi na funkcję ochronną art. 484 § 2 k.c. również orzeczeniu o miarkowaniu kary umownej należałoby taki skutek przypisać. Konsekwencją byłoby uznanie, że reguluje ono wysokość kary umownej od chwili jej wymagalności.
Wyrok SN z dnia 21 listopada 2007 r., I CSK 270/07
Standard: 21311 (pełna treść orzeczenia)