Stwierdzenie przez sąd nieważności z urzędu

Zgodnie z art. 378 § 1 K.p.c. sąd drugiej instancji rozpoznaje sprawę w granicach apelacji; w granicach zaskarżenia bierze jednak z urzędu pod uwagę nieważność postępowania. Wprost zatem wskazano, że zaistnienie nieważności brane jest pod uwagę tylko w granicach zaskarżenia; poza tymi granicami orzeczenie uzyskuje walor prawomocności, choćby było dotknięte tak poważną wadą procesową jak nieważność postępowania.

Choć jest to sytuacja niepożądana, jednakże możliwość funkcjonowania w obrocie prawnym orzeczeń wydanych w warunkach nieważności postępowania jest konsekwencją decyzji ustawodawcy co do określenia zakresu kognicji sądu drugiej instancji.

Postanowienie SN z dnia 13 czerwca 2019 r., V CSK 295/18

Standard: 88512 (pełna treść orzeczenia)

W razie stwierdzenia nieważności postępowania nie jest konieczne wykazywanie istnienia wpływu owej nieważności na wynik sprawy (por. uz. wyroku SN z dnia 20 maja 2011 r., II PK 295/10).

W przypadku wystąpienia któregokolwiek ze zdarzeń oznaczających nieważność postępowania nie jest więc potrzebne badanie istnienia związku przyczynowego między konkretnym uchybieniem procesowym powodującym nieważność, a wynikiem sprawy (wyrok SN z dnia 22 maja 1997 r., II CKN 70/97).

Na nieważność postępowania może się powoływać także ta strona, której nie dotykają bezpośrednio przyczyny tejże nieważności (wyroki SN z dnia 15 czerwca 2005 r., II PK 274/04 ; z dnia 11 grudnia 2006 r., I PK 124/06, i z dnia 21 grudnia 2006 r., III CSK 193/06).

Wyrok SN z dnia 2 lutego 2012 r., II UK 144/11

Standard: 25351 (pełna treść orzeczenia)