Określenie w umowie o przeniesienie autorskich praw majątkowych i licencji pól eksploatacji (art. 41 ust. 2 Pr. Aut.)

Nie ma potrzeby, aby w treści umowy wskazane zostały enumeratywnie i jednoznacznie pola eksploatacji. Każdorazowo mogą być one dookreślone na podstawie ogólnych zasad wykładni oświadczeń woli, z uwzględnieniem zasady wykładni in favorem auctoris.

Możliwe jest także odwołanie się także do wskazówki interpretacyjnej wynikającej z art. 49 u.p.a.p.p. Nie może jednak być ona traktowana jako norma służąca określaniu zakresu pól eksploatacji w razie ich niewskazania w treści umowy. 

Art. 41 ust. 2 u.p.a.p.p. nie jest rozumiany jednoznacznie. Dotyczy to przede wszystkim oceny rygoryzmu w zakresie wymagania wyraźnego wyszczególnienia każdego z pól eksploatacji, a także relacji tego przepisu do art. 49 ust. 1 pr. aut., dotyczącego możliwych sposobów korzystania z utworu. W orzecznictwie przyjmowana jest wykładnia liberalna, według której w art. 41 ust. 2 u.p.a.p.p. ustawodawca ustanowił dyrektywę nakazującą rozstrzyganie wątpliwości przy ustalaniu zakresu możliwości korzystania z utworu przez nabywcę na rzecz tego wariantu, według którego zakres ten jest węższy. Przepis powyższy nie stanowi przeszkody do stosowania przy wykładni umów o przeniesienie autorskich praw majątkowych w zakresie ustalenia objętych umową pól eksploatacji reguł interpretacyjnych wynikających z art. 65 k.c. (zob. wyroki SN z 14 września 2005 r., III CK 124/05; 3 grudnia 2008 r., V CNP 82/08; 13 lipca 2017 r., I CSK 708/16; 5 października 2018 r., I CSK 596/17).

W świetle art. 41 ust. 2 u.p.a.p.p., strony mogą w dowolny sposób określić zakres korzystania z utworu przez nabywcę lub licencjobiorcę, byle tylko nie nasuwał on wątpliwości. Celem tego przepisu jest ochrona twórcy (autora) jako z reguły słabszej ekonomicznie strony umowy, w konsekwencji wykładnia umowy powinna każdorazowo być dokonywana in favorem auctoris. Oznacza to, że w przypadku wątpliwości należy interpretować treść czynności prawnej jako nieobejmującą określonego pola eksploatacji. Jest dopuszczalne ustalenie pól eksploatacji na podstawie reguł wykładni umowy o przeniesienie praw autorskich wówczas, gdy z jej treści wynika np. możliwy (dopuszczalny) sposób posłużenia się efektami pracy twórczej albo jest to możliwe do ustalenia mając na uwadze np. prowadzoną przez zamawiającego działalność bądź oczywiste okoliczności zawarcia umowy. 

Możliwe jest odwołanie się także do wskazówki interpretacyjnej wynikającej z art. 49 u.p.a.p.p., zgodnie z którego ust. 1, jeżeli w umowie nie określono sposobu korzystania z utworu, powinien on być zgodny z charakterem i przeznaczeniem utworu oraz przyjętymi zwyczajami. Nie jest wystarczające - w braku wskazania w umowie pól eksploatacji - odwołanie się przez sąd, do treści art. 49 ustawy i poprzestanie na uznaniu, że mimo niewymienienia pól eksploatacji w umowie przepis ten stanowi podstawę do uznania skuteczności umowy. Nie taki jest bowiem cel tego przepisu, ponieważ wskazówka interpretacyjna odnosząca się do ustalania sposobu korzystania z utworu nie może być traktowana jako norma służąca określaniu zakresu pól eksploatacji w razie ich niewskazania w treści umowy zgodnie z art. 41 u.p.a.p.p.

Wyrok SN z dnia 14 października 2021 r., IV CSKP 44/21

Standard: 68348 (pełna treść orzeczenia)

Przepis art. 41 ust. 2 pr. aut. w zakresie, w którym wyraża nakaz wymienienia pól eksploatacji, nie jest w piśmiennictwie rozumiany jednoznacznie. Wątpliwy jest zwłaszcza stopień rygoryzmu, który należy przywiązywać do ustanowionego w nim wymagania wyraźnego wyszczególnienia pól eksploatacji, a także relacja tego przepisu do art. 49 ust. 1 pr. aut., dotyczącego możliwych sposobów korzystania z utworu.

W judykaturze opowiedziano się w tej mierze za liberalną wykładnią, upatrującą w art. 41 ust. 2 pr. aut. dyrektywy nakazującej rozstrzyganie wątpliwości przy ustalaniu zakresu możliwości korzystania z utworu przez nabywcę na rzecz tego wariantu, według którego zakres ten jest węższy. Wyjaśniono również, że przepis ten nie stanowi przeszkody do stosowania przy wykładni umów o przeniesienie autorskich praw majątkowych w zakresie ustalenia objętych umową pól eksploatacji reguł interpretacyjnych wynikających z art. 65 k.c. (por. wyroki SN z dnia 14 września 2005 r., III CK 124/05,  z dnia 3 grudnia 2008 r., V CNP 82/08, z dnia 13 lipca 2017 r., I CSK 708/16).

Wyrok SN z dnia 5 października 2018 r., I CSK 596/17

Standard: 25423 (pełna treść orzeczenia)