Związanie sądu treścią wniosku o ostanowienie służebności drogi koniecznej

Ustanowienie drogi koniecznej następuje w postępowaniu nieprocesowym. Postępowanie w tym przedmiocie jest co prawda wszczynane na wniosek, sąd nie jest jednak związany treścią wniosku. Brak związania oznacza, że do sądu należy wybór optymalnego wariantu przebiegu drogi, z uwzględnieniem kryteriów ustawowych, przy odniesieniu ich do okoliczności faktycznych. Dokonanie jednak takiego wyboru wymaga niejednokrotnie obszernego postępowania dowodowego, a nałożenie na sąd obowiązku działania z urzędu oznacza, że sąd nie może skutecznie powołać się na brak udowodnienia przez uczestnika danej okoliczności. Jeżeli jest ona istotna dla rozstrzygnięcia sprawy, a brak jest inicjatywy dowodowej uczestnika, sąd ma obowiązek dowód taki przeprowadzić z urzędu.

Postanowienie SN z dnia 2 kwietnia 2014 r., IV CSK 450/13

Standard: 20702 (pełna treść orzeczenia)

Sąd nie jest związany żądaniem wniosku co do przebiegu drogi koniecznej.

Stosownie do wyników postępowania dowodowego sąd powinien wytyczyć drogę przez nieruchomość właścicieli przeciwko którym żądanie nie było skierowane (por. np. postanowienia SN z dnia 21 maja 1968 r., II CRN 190/67 i z dnia 11 marca 1970 r., III CRN 36/70). Z tego względu adresatem roszczenia o ustanowienie drogi koniecznej są właściciele lub użytkownicy wieczyści, przez których nieruchomości może być przeprowadzona droga łącząca nieruchomość pozbawioną dostępu do drogi publicznej z tą drogą, a ponadto samoistni posiadacze nieruchomości, za którymi przemawia domniemanie zgodności posiadania ze stanem prawnym (por. postanowienie SN z dnia 17 stycznia 1974 r., III CRN 316/73

Postanowienie SN z dnia 12 października 2011 r., II CSK 94/11

Standard: 70158 (pełna treść orzeczenia)