Wykonanie postanowienia prokuratora o zabezpieczeniu grożącej kary grzywny (art. 25 § 1 k.k.w.)

Stosownie do art. 25 § 1 k.k.w. egzekucję zasądzonych roszczeń cywilnych, orzeczonej grzywny, świadczenia pieniężnego, należności sądowych oraz zobowiązania określonego w art. 52 kodeksu karnego prowadzi się według przepisów kodeksu postępowania cywilnego, jeżeli niniejsza ustawa nie stanowi inaczej. Art. 25 § 2 k.k.w. przewiduje, że przepis § 1 stosuje się również do wykonania postanowień o zabezpieczeniu roszczeń cywilnych będących przedmiotem postępowania karnego oraz grzywny.

Artykuł 25 § 2 w związku z § 1 k.k.w. reguluje sytuację, w której wykonanie postanowienia prokuratora o zabezpieczeniu grożącej kary grzywny z uwagi na zastosowany sposób zabezpieczenia (art. 292 § 1 k.p.k. w związku z art. 747 punkt 1 k.p.c.- przez zajęcie ruchomości, wynagrodzenia za pracę, wierzytelności z rachunku bankowego albo innej wierzytelności lub innego prawa majątkowego) podlega wykonaniu w drodze egzekucji.

Art. 25 k.k.w. nie obejmuje sytuacji, w której wykonanie postanowienia prokuratora o zabezpieczeniu grożącej kary grzywny następuje, z uwagi na zastosowany przez prokuratora sposób zabezpieczenia, nie w drodze egzekucji, lecz w inny sposób.

Do takich sposobów zabezpieczenia należy obciążenie nieruchomości podejrzanego hipoteką przymusową. Hipoteka przymusowa nie jest rodzajem ani sposobem egzekucji, lecz środkiem zabezpieczenia ułatwiającym jej wyegzekwowanie (por. postanowienie SN z dnia 21 sierpnia 2013 r., II CSK 17/13).

Podstawą wpisu hipoteki przymusowej do księgi wieczystej prowadzonej dla obciążonej nieruchomości jest tytuł wykonawczy (art. 109 u.kw.h.) oraz inne dokumenty wymienione w art. 110 tej ustawy w brzmieniu obowiązującym w dacie wydania postanowienia prokuratora o zabezpieczeniu oraz w dacie wydania zaskarżonego skargą kasacyjną postanowienia Sądu Okręgowego, do których należy także postanowienie prokuratora o zabezpieczeniu. Nie jest ono tytułem wykonawczym, stąd nie wymaga nadania mu przez sąd klauzuli wykonalności.

Skoro art. 25 k.k.w. nie odnosi się do wykonania postanowienia prokuratora o zabezpieczeniu przez obciążenie nieruchomości podejrzanego hipoteką przymusową, to w tym zakresie, z uwagi na treść art. 1 § 2 k.k.w., należy stosować odpowiednio przepisy kodeksu postępowania karnego o zabezpieczeniu.

Wykładnia funkcjonalna i systemowa art. 292 § 1 w związku z art. 293 § 1 k.p.k w związku z art. 25 § 1 i 2 k.k.w. i art. 1 § 2 k.k.w. prowadzi do wniosku, że do postanowienia prokuratora o zabezpieczeniu przez obciążenie nieruchomości hipoteką przymusową stosuje się art. 743 § 2 k.p.c. przy zastrzeżeniu wykładni tego przepisu w sposób uwzględniający cel i funkcję zabezpieczeń stosowanych przez prokuratora w postępowaniu przygotowawczym. W przeciwnym przypadku brak byłoby podstawy prawnej do zaopatrzenia postanowienia prokuratora o zabezpieczeniu we wzmiankę o wykonalności, co uniemożliwiłoby wykonanie tego postanowienia mimo, że z chwilą wydania jest ono wykonalne (art. 462 § 1 k.p.k. w związku z art. 465 § 1 k.p.k.) oraz mimo istotnej funkcji, jaką pełni zabezpieczenie grożących kar na mieniu podejrzanego.

Postanowienie SN z dnia 12 lutego 2014 r., IV CSK 275/13

Standard: 20431 (pełna treść orzeczenia)