Odroczenie z uwagi na kolizję terminu rozpraw; niemożność ustanowienia substytuta

Zbieżności terminów sądowych nieraz ma miejsce, a mimo to nie zostały wprowadzone przepisy o postępowaniu cywilnym, które zobowiązywałyby sąd do odroczenia rozprawy w takiej sytuacji, pozostawiając to uznaniu sądu.

W utrwalonym orzecznictwie Sądu Najwyższego obligatoryjne odroczenie rozprawy jest wiązane z sytuacją, gdy w konkretnych okolicznościach strona jest pozbawiona przez swoją nieobecność obrony swoich praw (zob. postanowienia SN z dnia 20 stycznia 2016 r. I PK 87/15; z dnia 4 listopada 2016 r. I CZ 67/16; z dnia 31 stycznia 2018 r. I CZ 3/18 i z dnia 26 kwietnia 2018 r. IV CSK 590/17 oraz wyroki SN z dnia 1 marca 2017 r. IV CSK 350/16 i z dnia 1 marca 2018 r. III PK 19/17).

W rozpoznawanej sprawie nie chodziło o rozprawę bezpośrednio poprzedzającą wydanie wyroku, strona była bardzo aktywna w całym postępowaniu i mimo nieobecności na jednej z rozpraw mogła po zapoznaniu się z protokołem rozprawy wnioskować nawet o ponowne przeprowadzenie dowodów, a tego nie uczyniła, jak słusznie podnosi pozwana w odpowiedzi na skargę kasacyjną. W tej sytuacji nie można twierdzić o pozbawieniu strony możliwości obrony jej praw.

Wyrok SN z dnia 5 czerwca 2019 r., V CSK 141/18

Standard: 37074 (pełna treść orzeczenia)

Przyczyny odroczenia rozprawy wymienione w art. 214 k.p.c. odnoszą się także do pełnomocnika procesowego strony. Jego obowiązkiem jest odpowiednie zorganizowanie wykonywanej pomocy prawnej i dostosowanie się do terminów posiedzeń wyznaczanych przez sądy.

W przypadku kolizji terminów posiedzeń sądów wyznaczonych w tym samym czasie z udziałem tego samego pełnomocnika powinien on zapewnić odpowiednie zastępstwo w formie przewidzianej w art. 37a ust. 1 ustawy z dnia 15 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze. W przeciwnym wypadku sprawne funkcjonowanie sądów - ze szkodą dla praw stron postępowań sądowych - zostałoby w sposób znaczący ograniczone.

Podejmując się, pomocy prawnej zawodowy pełnomocnik powinien uwzględnić, czy zważywszy na ilość prowadzonych przez siebie spraw, miejsce rozpoznawania sprawy itp. okoliczności jest w stanie zagwarantować faktyczne zastępstwo procesowe strony.

Tylko w sytuacjach wyjątkowych, np. krótkiego terminu dzielącego zawiadomienie pełnomocnika strony o terminie posiedzenia sądu od terminu tego posiedzenia, można uznać za uzasadniony wniosek pełnomocnika o odroczenie terminu rozprawy, gdy w tym samym czasie ten sam pełnomocnik ma obowiązek uczestniczyć także w innych posiedzeniach sądu, a jednocześnie nie może zapewnić odpowiedniego zastępstwo, przy czym, co należy stanowczo podkreślić niemożność ustanowienia substytuta powinna być wykazana (por. wyroki SN z dnia 8 października 1998 r., II CKN 757/97; z dnia 10 października 2008 r. II CK 216/08; z dnia 16 stycznia 2014 r. I UK 285/13). 

Wyrok SN z dnia 28 marca 2018 r., IV CSK 317/17

Standard: 34396 (pełna treść orzeczenia)