Utwór inspirowany, niesamoistny
Autorskie prawa zależne (art. 2 Pr.Aut.)
Utwór inspirowany stanowi utwór samoistny i w żaden sposób nie narusza praw autorskich twórcy dzieła inspirującego. Wynika to z podstawowego faktu, iż utwór taki nie przejmuje twórczych elementów z dzieła (dzieł) innego autora. Inspiracja jest zatem w pełni dopuszczalna i niezależna od zgody twórcy dzieła inspirującego. Jak podkreśla się w piśmiennictwie, twórca utworu inspirowanego musi liczyć się z ochroną dóbr osobistych twórcy dzieła inspirującego w sytuacji, gdy dzieło to jest wyraźnie w utworze inspirowanym rozpoznawalne lub w tytule autor odwołuje się do dzieła inspirującego i jego autora (tak E. Traple (w:) Prawo autorskie i prawa pokrewne. Komentarz, Zakamycze 2005, str. 116).
Wyrok SA w Warszawie z dnia 25 czerwca 2012 r., I ACa 1083/11
Standard: 19862 (pełna treść orzeczenia)
Podstawową zasadą Prawa autorskiego jest przyznawanie ochrony prawnej właśnie ze względu na twórczość, zgodnie jednak z przepisem art. 2 ust. 1 Pr.aut. także opracowania cudzego utworu, w szczególności tłumaczenie, przeróbka, adaptacja jest przedmiotem prawa autorskiego bez uszczerbku dla prawa utworu pierwotnego, przy czym - według art. 2 ust. 4 - za opracowanie nie uważa się utworu, który powstał w wyniku inspiracji cudzym utworem.
W związku z treścią art. 2 można zatem wyróżnić trzy kategorie utworów: utwory w pełni samoistne, nie inspirowane cudzym dziełem, utwory samoistne, ale inspirowane, oraz utwory niesamoistne, w tym opracowania.
Najogólniej biorąc, utwory w pełni samoistne, nie inspirowane to takie, które wprawdzie nie powstają w próżni intelektualnej, co oznacza, że ich autor czerpie z dotychczasowego dorobku naukowego bądź artystycznego, ale wprost nie nawiązuje do żadnego konkretnego dzieła.
Z kolei utwory samoistne, ale inspirowane, to takie dzieła, które powstały w wyniku pobudki dostarczonej przez inny utwór, przy czym związek ich z cudzym utworem może się przejawiać silniej lub słabiej, ale musi być dostrzegalny.
Wreszcie tzw. opracowania pozostają w tak swoistym związku przynajmniej z niektórymi elementami utworu wcześniejszego, że ich rozpowszechnianie zawsze wkracza w sferę osobistych i majątkowych praw twórcy utworu pierwotnego. Z tego względu, zgodnie z art. 2 ust. 2 Pr.aut., rozporządzenie i korzystanie z opracowania należy od zezwoleń twórcy utworu pierwotnego (prawo zależne), chyba że autorskie prawa majątkowe do utworu pierwotnego wygasły.
Podstawową zasadą prawa autorskiego jest przyznanie ochrony prawnej ze względu na twórczość, przy czym przedmiotem tej ochrony jest każdy przejaw działalności twórczej, o indywidualnym charakterze. W szczególności chodzi tu o utwory w pełni samoistne, nie inspirowane cudzym dziełem, utwory samoistne, ale inspirowane oraz opracowania cudzego utworu, bez uszczerbku dla prawa do utworu pierwotnego (art. 2 Pr.aut.).
Wyrok SN z dnia 15 listopada 2002 r., II CKN 1289/00
Standard: 31572 (pełna treść orzeczenia)