Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu a likwidacja składników masy upadłości

W art. 313 ust. 2 i 317 ust. 2 pr. upadł., w odniesieniu do nieruchomości spółdzielni mieszkaniowej, chodzi o wygaśnięcie obciążeń, który obciążały tą nieruchomość, z uwzględnieniem instytucji pierwszeństwa ograniczonych praw rzeczowych.

 Inaczej rzecz ujmując, skuteczne obciążenie własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu hipoteką nie powoduje wygaśnięcia tego obciążenia na tym prawie wskutek sprzedaży w postępowaniu upadłościowym nieruchomości spółdzielni mieszkaniowej obciążonej także własnościowym spółdzielczym prawem do lokalu.

Wyrok SN z dnia 10 lipca 2020 r., II CSK 568/18

Standard: 63840 (pełna treść orzeczenia)

Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu jest ograniczonym prawem rzeczowym, prawem na prawie cudzym. Jest zbywalne i dziedziczne. Przez zbywalność należy rozumieć uprawnienie tego członka, któremu prawo przysługuje, do rozporządzenia nim. Spółdzielni takie prawo (poza szczególna sytuacją przewidzianą w art. 1710u.sp.m., bez znaczenia dla sprawy niniejszej) nie przysługuje. Z chwilą ustanowienia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu na rzecz oznaczonej osoby - członka spółdzielni, staje się ono aktywem w majątkiem członka.

W odniesieniu do majątku spółdzielni prawo to, będąc obciążeniem nieruchomości spółdzielczej, powinno być traktowane jako pasywo. Wynikająca z art. 75 w związku z art. 173PrUpN kompetencja syndyka do rozporządzania mieniem należącym do masy upadłości niewątpliwie obejmowała również uprawnienie do ustanowienia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, w pojęciu rozporządzenie składnikami masy upadłości mieści się bowiem również obciążenie nieruchomości prawem rzeczowym.

Ustanowienie własnościowego prawa do lokalu, a więc obciążenie masy upadłości (składnika tej masy), jakkolwiek jest czynnością podjętą "w postępowaniu obejmującym likwidację majątku upadłego" i należy do syndyka, to jednak nie jest czynnością zmierzająca w sposób przewidziany w art. 311PrUN do likwidacji masy upadłości; syndyk, w ramach likwidacji składników masy upadłości, nie mógłby bowiem sprzedać spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu należącego do członka.

Sprzedaż natomiast nieruchomości spółdzielczej obciążonej takim prawem byłaby oczywiście sprzedażą dokonaną w postępowaniu upadłościowym.

Wyrok SN z dnia 2 października 2014 r., IV CSK 22/14

Standard: 19526 (pełna treść orzeczenia)