Przyrost

Prawidłowa wykładnia przepisu art. 965 k.c. oraz pozostałych przepisów Kodeksu cywilnego regulujących powołanie do dziedziczenia (art. 959 k.c. – art. 967 k.c.) prowadzi do wniosku, że zasada przyrostu nie działa w dwóch wypadkach:

1) jeżeli z treści testamentu wynika, że wolą spadkodawcy jest wyłączenie przyrostu, a wiec pozostawienie zwolnionego udziału spadkobiercom ustawowym,

2) jeżeli spadkodawca wyłączył przyrost przez ustanowienie podstawienia zwykłego albo jeżeli do podstawienia zwykłego dochodzi w następstwie przekształcenia podstawienia powierniczego w podstawienie zwykłe2.

Z powyższych rozważań wynika, że jeżeli w konkretnym wypadku nie mamy do czynienia z podstawieniem zwykłym albo z przekształceniem podstawienia powierniczego w podstawienie zwykłe, to przyrost może wyłączyć jedynie odmienna wola spadkodawcy wyrażona w testamencie, w którym spadkodawca powołał kilku spadkobierców testamentowych. Wola ta może zostać wyrażona wprost lub też wynikać z wykładni tego testamentu, nie mniej jednak musi to być wola spadkodawcy wyrażona w testamencie, w którym spadkodawca powołał kilku spadkobierców testamentowych.

Oczywiście możliwa jest sytuacja, w której spadkodawca po sporządzeniu testamentu, w którym powołał kilku spadkobierców testamentowych, sporządzi nowy testament, w którym wyłączy instytucję przyrostu, która miałaby zastosowanie w odniesieniu do wcześniejszego testamentu. Jeżeli przyrost nie został wyłączony w testamencie, w którym spadkodawca powołał kilku spadkobierców testamentowych, to późniejsze jego wyłączenie przez spadkodawcę może nastąpić jedynie przez sporządzenie nowego ważnego testamentu obejmującego postanowienie o wyłączeniu przyrostu. Wyłączenie przyrostu jest bowiem jedną z postaci rozrządzenia majątkiem na wypadek śmierci, a zgodnie z przepisem art. 941 k.c. rozrządzić majątkiem na wypadek śmierci można jedynie przez testament.

Postanowienie SO w Lublinie z dnia 17 października 2013 r., II Ca 529/13

Standard: 19506 (pełna treść orzeczenia)