Odpowiedzialność za długi rolne (art. 1081 k.c.)

Jak wynika z art. 1081 KC odpowiedzialność za długi spadkowe związane z prowadzeniem gospodarstwa rolnego ponosi od chwili działu spadku spadkobierca, któremu to gospodarstwo przypadło, oraz spadkobiercy otrzymujący od niego spłaty. Każdy z tych spadkobierców ponosi odpowiedzialność w stosunku do wartości otrzymanego udziału. Odpowiedzialność za inne długi ponoszą wszyscy spadkobiercy na zasadach ogólnych (art. 1034 § 2 KC).

Art. 1081 KC reguluje problem odpowiedzialności za długi spadkowe po dziale spadku, jak ma to miejsce w niniejszej sprawie. Od tego momentu odpowiedzialność za długi spadkowe związane z prowadzeniem gospodarstwa rolnego ponosi spadkobierca lub spadkobiercy, którzy otrzymali spadkowe gospodarstwo oraz spłaty z tego gospodarstwa. Odpowiedzialność tę ponoszą w stosunku do wartości otrzymanego udziału. Tym samym nie wielkość udziału, a jego wartość określa zakres odpowiedzialności poszczególnego spadkobiercy. Takie stanowisko zajmuje także doktryna (A. Kidyba (red.), E. Niezbecka, Komentarz do art. 1081 KC, st. prawny: 15 listopada 2011 r.) wskazuje również, że długi związane z prowadzeniem gospodarstwa rolnego to długi pozostające w związku prawnym lub gospodarczym z prowadzeniem danego gospodarstwa, zaciągnięte za życia przez spadkodawcę (J. Nadler (w:) E. Gniewek, Komentarz, s. 1734; J. Pietrzykowski (w:) K. Pietrzykowski, Komentarz, t. II, s. 1306).

Należy podkreślić, że art. 1081 KC jest przepisem szczególnym i dotyczy wyłącznie odpowiedzialności za długi spadkowe związane z prowadzeniem gospodarstwa rolnego po dziale spadku. Z kolei odpowiedzialność za inne długi spadkowe ponoszą wszyscy spadkobiercy na zasadach ogólnych. Podobny pogląd wyraził również Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 2 czerwca 1970 r. (III CZP 29/70, OSN 1971, Nr 2, poz. 22).

Z uwagi na to, że został dokonany dział spadku po zmarłym C. J. oraz spadek przypadł w całości żonie J. J., a T. Z., H. J., M. i S. J. nie otrzymali żadnych spłat z tego tytułu, to nie powinni oni ponosić odpowiedzialności za zaległości składkowe wskazane w zaskarżonych decyzjach prezesa KRUS.

Wyrok SA w Białymstoku z dnia 14 czerwca 2013 r., III AUa 1225/12

Standard: 19336 (pełna treść orzeczenia)