Pojęcie „przejaw działalności twórczej”

Charakter twórczy mają wytwory działalności człowieka, które są oryginalne, stanowiąc przejaw kreatywności twórcy. Przejawem działalności twórczej jest będący wynikiem samodzielnego wysiłku autora rezultat, różniący się od innych rezultatów analogicznego działania (w uproszczeniu - mający atrybut "nowości"). Niekwestionowany jest tu związek z pojęciem oryginalności, a "oryginalny" to tyle, co samoistny, autentyczny, niebędący powtórzeniem (wyrok SN z 30 czerwca 2005 r., IV CK 763/04).

Praca intelektualna o charakterze twórczym jest przeciwstawiana pracy o charakterze technicznym, która polega na wykonywaniu czynności wymagających jedynie określonej wiedzy i sprawności oraz użycia określonych narzędzi, surowców i technologii. Cechą pracy w charakterze technicznym jest przewidywalność i powtarzalność osiągniętego rezultatu. Proces tworzenia, w przeciwieństwie do pracy technicznej, polega na tym, że rezultat podejmowanego działania stanowi projekcję wyobraźni osoby, od której pochodzi, zmierzając do wypełniania tych elementów wykonywanego zadania, które nie są jedynie wynikiem zastosowania określonej wiedzy, sprawności, surowców, urządzeń bądź technologii. W tym ujęciu twórczość, jako angażująca wyobraźnię twórcy, ma charakter subiektywny (wyrok SN z 25 stycznia 2006 r., sygn. akt I CK 281/05). O twórczym charakterze utworu słownego można mówić wówczas, gdy wyraża specyficzne dobranie wyrazów zestawionych w określoną całość, która jako taka ma walor oryginalności.

Nie może być uznany za utwór i objęty ochroną prawa autorskiego taki przejaw ludzkiej aktywności umysłowej, któremu brak cech dostatecznie indywidualizujących, to jest odróżniających go od innych wytworów podobnego rodzaju i przeznaczenia (wyrok SN z 13 stycznia 2006 r., III CSK 40/05).

Indywidualny charakter dzieła wyraża się w tym, że odbiega ono od innych przejawów podobnego działania w sposób świadczący o jego swoistości i w konsekwencji niepowtarzalności. Ta ostatnia cecha bywa rozumiana bądź w sposób rygorystyczny, jako rezultat statystycznie jednorazowy, bądź w ten sposób, iż możliwość uzyskania analogicznego rezultatu przez różnych autorów nie stanowi samodzielnej przesłanki wykluczającej przypisanie danemu przejawowi działalności twórczej charakteru indywidualnego w rozumieniu art. 1 ust. 1 u.p.a.p.p. 

W orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się, że nawet wtedy, gdy możliwe jest, że różne osoby zdołają osiągnąć taki sam rezultat, cecha indywidualnego charakteru dzieła nie powinna być zanegowana, jeżeli poszczególne elementy twórczego wyboru i przedstawienia nie są tożsame, zwłaszcza gdy przy kształtowaniu treści i formy dzieła twórca korzystał z obszaru swobody, a niezależnie od pewnych wymogów z góry postawionych, rezultat pracy nie był przez te wymagania całkowicie zdeterminowany i występują w nim elementy, których kształt zależał od osobistego ujęcia (wyrok SN z 30 czerwca 2005 r., IV CK 763/04).

Wyrok SN z dnia 14 października 2021 r., IV CSKP 44/21

Standard: 68363 (pełna treść orzeczenia)