Droga sądowa w sprawie o uchylenie kary porządkowej (art. 108 k.p.)

W uchwale z dnia 28 listopada 1975 r. V PZP 9/75 (OSNCP 1976, z. 4, poz. 66) wpisanej do księgi zasad prawnych wyrażono pogląd, że:

"Pracownik nie może w postępowaniu przed organami rozpatrującymi spory pracownicze domagać się uchylenia kary zastosowanej za naruszenie porządku i dyscypliny pracy (art. 108 k.p.)".

Stan prawny uzasadniający podjęcie powyższej uchwały nie uległ zmianie i brak jest podstaw do kwestionowania mocy tejże zasady prawnej, która nadal obowiązuje.

W uzasadnieniu uchwały z dnia 28 listopada 1975 r. Sąd Najwyższy rozważał jedynie materialnoprawne przesłanki zasadności roszczenia o uchylenie kary porządkowej, nie wyrażając stanowiska w zakresie dopuszczalności drogi sądowej.

W obecnym stanie prawnym, ukształtowanym, począwszy od 1 lipca 1983 r., ustawami z dnia 18 kwietnia 1985 r. o rozpoznawaniu przez sądy spraw z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych (Dz. U. Nr 20, poz. 85) oraz o zmianie ustawy - kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 20, poz. 86) sprawy z zakresu prawa pracy rozpoznawane są w trybie przepisów kodeksu postępowania cywilnego (art. 1 k.p.c.).

Roszczenie o uchylenie kary porządkowej jest sprawą z zakresu prawa pracy i, jak słusznie zauważył Sąd Wojewódzki, odrzucenie pozwu jest dopuszczalne tylko w przypadkach określonych w art. 199 § 1 k.p.c., a w sprawie będącej przedmiotem rozważań - w przypadku niedopuszczalności drogi sądowej (art. 199 § 1 pkt 1 k.p.c.).

Przepisy kodeksu pracy nie zawierają przepisu, który wyłączałby dopuszczalność drogi sądowej dochodzenia uchylenia kary porządkowej, przeto dopuszczalność drogi sądowej można i należy rozpatrywać wyłącznie w płaszczyźnie przepisów kodeksu postępowania cywilnego.

Droga sądowa w sprawach wymienionych w art. 1 k.p.c. jest dopuszczalna z wyłączeniem spraw należących do właściwości sądów szczególnych (art. 2 § 1 k.p.c.), do właściwości państwowego arbitrażu gospodarczego lub arbitrażu resortowego (art. 2 § 2 k.p.c.) oraz z wyłączeniem spraw, które z mocy szczególnych przepisów należą do właściwości innych organów (art. 2 § 3 k.p.c.).

Roszczenie o uchylenie kary porządkowej jest sprawą z zakresu prawa pracy należącą do właściwości sądów powszechnych, której rozpoznanie z mocy prawa (przepisów szczególnych) nie zostało przekazane do właściwości innych organów. Za inny organ właściwy do rozpoznania sprawy o uchylenie kary porządkowej, w rozumieniu art. 2 § 3 k.p.c., nie może być uznany kierownik zakładu, któremu powierzono prawo, w postępowaniu wewnątrzzakładowym, rozpoznawania sprzeciwów pracowników od nałożonych kar porządkowych (art. 112 k.p.), poza tym bowiem szczególnym uprawnieniem kierownik zakładu pracy nie jest organem (sądowym lub pozasądowym) uprawnionym do rozstrzygnięcia sporu między pracownikiem i tymże kierownikiem zakładu pracy w zakresie zasadności i zgodności z prawem nałożonej kary porządkowej.

Reasumując należy stwierdzić, że w obecnym stanie prawnym brak jest podstaw prawnych do uznania niedopuszczalności drogi sądowej w dochodzeniu uchylenia kary porządkowej, gdyż także przepis art. 262 § 2 k.p. wymieniający enumeratywnie sprawy wyłączone z właściwości sądów pracy nie podlega wykładni rozszerzającej.

Uchwała SN z dnia 23 grudnia 1985 r., III PZP 44/85

Standard: 19180