Zawezwanie do próby ugodowej w sprawie o ustanowienie służebności przesyłu a przerwa biegu przedawnienia

Zgodnie z art. 175 KC do biegu zasiedzenia stosuje się odpowiednio przepisy o biegu przedawnienia roszczeń. Z kolei według art. 123 § 1 pkt 1 KC bieg przedawnienia przerywa się przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia.

Wytoczenie przez właściciela nieruchomości przeciwko posiadaczowi służebności przesyłu, a przed dniem 3 sierpnia 2008 r. przeciwko posiadaczowi służebności gruntowej odpowiadającej treścią służebności przesyłu, powództwa o zasądzenie wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości w zakresie odpowiadającym treścią tej służebności nie przerywa biegu jej zasiedzenia (por. uchwała składu siedmiu Sądu Najwyższego z dnia 26 listopada 2014 r., III CZP 45/14, OSNC z 2015 r. Nr 5, poz. 54). Nie mogło również doprowadzić do przerwy biegu zasiedzenia zawezwanie do próby ugodowej z dnia 8 kwietnia 2010 r. w zakresie skierowanego do pozwanego żądania wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości.

Zgodnie z art. 185 § 1 zd. drugie KPC w wezwaniu do próby ugodowej należy oznaczyć zwięźle sprawę. Pismo procesowe zawierające taki wniosek powinno zawierać oznaczenie sprawy na tyle dokładne by można było stwierdzić co ma być przedmiotem postępowania pojednawczego, jakiego konkretnego stosunku prawnego ma ono dotyczyć. W orzecznictwie wyjaśniono, że zawezwanie do próby ugodowej przerywa bieg terminu przedawnienia na podstawie art. 123 § 1 pkt 1 KC, ale jedynie co do wierzytelności w zawezwaniu tym precyzyjnie określonej zarówno co do przedmiotu, jak i jej wysokości. Takiemu podejściu nie sprzeciwia się wynikający z art. 185 § 1 KPC obowiązek zwięzłego oznaczenia sprawy. Wymóg zwięzłego oznaczenia sprawy należy przede wszystkim wiązać z obowiązkiem przedstawienia argumentacji uzasadniającej żądanie oraz przytaczania dowodów na jego poparcie.

Zawezwanie do próby ugodowej musi odpowiadać podmiotowo i przedmiotowo żądaniu zgłoszonemu w pozwie (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 czerwca 2014 r., V CSK 586/13, niepubl). Zawezwanie do próby ugodowej przerywa bieg terminu przedawnienia na podstawie art. 123 § 1 pkt 1 KC, jedynie co do wierzytelności w zawezwaniu tym określonych, tak co do przedmiotu żądania, jak i wysokości. Nie przerywa zaś co do innych roszczeń, które mogą wynikać z tego samego stosunku prawnego, ani ponad kwotę w zawezwaniu określoną (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 listopada 2009 r., II CSK 259/09). Zwięzłe oznaczenie sprawy, o którym mowa w art. 185 § 1 KPC nie zwalnia wnioskodawcy od ścisłego sprecyzowania jego żądania tak, aby było wiadomo, jakie roszczenia, w jakiej wysokości i kiedy wymagalne są objęte wnioskiem. Bez tego wymogu nie można byłoby wiązać z zawezwaniem do próby ugodowej skutku w postaci przerwy biegu przedawnienia roszczenia, skoro z zawezwania nie wynika nawet, z jakimi roszczeniami występuje wnioskodawca (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 sierpnia 2006 r., V CSK 238/06).

We wniosku złożonym w dniu 8 kwietnia 2010 r. o przeprowadzenie postępowania pojednawczego powodowie zgłosili żądanie ukształtowania zasad dalszego korzystania z nieruchomości. W uzasadnieniu tego wniosku wskazano na to, że nie zawarto żadnej umowy umożliwiającej legalne korzystanie z niej.

Tak określone żądanie nie spełnia warunków zwięzłego oznaczenia sprawy w rozumieniu art. 185 § 1 KPC. Nie skonkretyzowano w nim stosunku prawnego, który miał być przedmiotem postępowania pojednawczego. Powoływanie się na bliżej nieokreśloną umowę było w tym względzie niewystarczające ponieważ w odniesieniu do nieruchomości można zawierać różne umowy, i nie wszystkie zmierzają do uregulowania stosunków prawnorzeczowych (np. umowa dzierżawy).

Postanowienie SN z dnia 19 czerwca 2018 r., IV CSK 56/18

Standard: 19149 (pełna treść orzeczenia)