Wizerunek jako dobro prawne objęte ochroną na gruncie art. 24 k.c. i art. 81 ustawy o Prawie autorskim

Przyjmuje się, że w zasadzie pojęcie wizerunku w rozumieniu art. 23 k.c. i art. 81 pr. aut. jest tożsame, z tym że w przypadku, o którym stanowi art. 81 pr. aut. dla zrealizowania się ochrony prawnej konieczne jest wykazanie, że doszło do rozpowszechnienia wizerunku - jako dobra niematerialnego - bez zgody uprawnionego i jednocześnie nie zachodzą wyjątki przewidziane w ust. 1 i 2 art. 81. Jest to ochrona formalna i obiektywna w tym znaczeniu, że każdy przypadek rozpowszechniania wizerunku osoby w sposób sprzeczny z tym przepisem stanowi naruszenie prawa do wizerunku. Natomiast w przypadkach naruszenia wizerunku innych niż jego rozpowszechnienie, objętych art. 23 w zw. z art. 24 k.c., konieczne jest wykazanie ingerencji w sferę interesu idealnego związanego z tym dobrem, czyli cześć, dobre imię lub prywatność.

Należy jednak zwrócić uwagę, że prezentowany jest też inny nurt interpretacyjny co do relacji art. 23 k.c. i art. 81 pr. aut., opowiadający się za kumulatywną ochroną prawa do wizerunku, w ramach którego prawo to jest chronione zarówno przez art. 23 k.c., jak i art. 81 pr. aut., stanowiącego doprecyzowanie zakresu ochrony wynikającej z art. 23 k.c.

Zgodnie z art. 81 ust. 1 i ust. 2 pkt 1 oraz art. 83 pr. aut. rozpowszechnianie wizerunku wymaga zezwolenia osoby na nim przedstawionej, a w braku wyraźnego zastrzeżenia zezwolenie nie jest wymagane, jeżeli osoba ta otrzymała umówioną zapłatę za pozowanie. Zezwolenia nie wymaga rozpowszechnianie wizerunku osoby powszechnie znanej, jeżeli wizerunek wykonano w związku z pełnieniem przez nią funkcji publicznych, w szczególności politycznych, społecznych, zawodowych. Do roszczeń związanych z rozpowszechnianiem wizerunku osoby na nim przedstawionej stosuje się odpowiednio przepis art. 78 ust. 1 pr. aut., który przewiduje dla poszkodowanego podobne roszczenia jak kodeks cywilny ‎w przypadku naruszenia dóbr osobistych, a w szczególności roszczenie o usunięcie skutków naruszenia prawa do wizerunku, przez złożenie publicznie oświadczenia ‎o odpowiedniej treści i formie, a w przypadku zawinionego naruszenia tego prawa także o zobowiązanie sprawcy do zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany przez poszkodowanego cel społeczny.

Wyrok SN z dnia 25 maja 2023 r., II CSKP 1555/22

Standard: 75543 (pełna treść orzeczenia)

Sposób wykorzystania wizerunku może naruszać dobre imię jako dobro osobiste, a zatem prowadzić do przyznania prezentowanej osobie ochrony w przypadku bezprawności zachowania sprawcy (autora). Ocena jednak tego, czy doszło do bezprawnej ingerencji powinna każdorazowo uwzględniać standardy kształtujące zarówno ramy, jak i dopuszczalne ograniczenia w korzystaniu z wchodzących w rachubę kolidujących wartości, skoro te wyznaczają z pewnością treść ochrony na gruncie zarówno art. 23 k.c., jak i art. 41 Pr.prasowego.

Wyrok SN z dnia 11 sierpnia 2022 r., II CSKP 313/22

Standard: 69617 (pełna treść orzeczenia)